1770 Czesma.pdf

Bellona SA prowadzi sprzedaż wysyłkową wszystkich swoich książek

z rabatem.

www.ksiegamia.bellona.pl

Nasz adres:

Bellona SA

ul. Grzybowska 77

00-844 Warszawa

Dział Wysyłki tel.: 22 45 70 306, 652 27 01

fax 22 620 42 71

Internet: www.bellona.pl

e-mail: biuro@bellona.pl

Ilustracja na okładce: Łukasz Mieszkowski

Redaktor prowadzący: Kornelia Kompanowska

Redaktor merytoryczny: Tomasz Kompanowski

Redaktor techniczny: Andrzej Wójcik

Korektor: Anna Olszowska

ISBN 978-83-11-11974-1

HISTORYCZNE BITWY

V BELLONA

Warszawa

PRZYCZYNY WYBUCHU WOJNY

Po zawarciu w październiku 1739 roku pokoju belgradz

kiego 1 , kończącego wojnę z Austrią i Rosją, w historii

imperium osmańskiego nastąpił wyjątkowo długi, prawie

30-letni okres pokoju. Teoretycznie mogło się wydawać, że

sukcesy wojenne potwierdziły mocarstwową pozycję Turcji,

zaś tak długi okres pokoju sprzyjał jej gospodarczemu

rozkwitowi. Rzeczywistość była jednak zupełnie odmienna.

Pomimo sukcesów odniesionych w wojnie z Austrią

i Rosją imperium osmańskie przeżywało w XVIII wieku

wyraźny kryzys. Przede wszystkim wspomniany 30-letni

pokój dotyczył jedynie kontaktów z państwami zewnętrz

nymi, jeżeli nie liczyć niezbyt intensywnego konfliktu

z Persją w latach 1743-1746. Azjatyckimi i afrykańskimi

prowincjami Turcji wstrząsały bezustannie bunty i za

mieszki, ograniczając w praktyce władzę centralnej ad

1 Pokój pomiędzy Turcją a Austrią i Rosją został podpisany 18 wrześ

nia 1739 roku. Przyznawał Turcji ziemie serbskie i wołoskie, odstąpione

Austrii w roku 1718, oraz zabraniał rosyjskim statkom żeglugi po Morzu

Azowskim. Rosjanie musieli też wycofać się z terenów nad Morzem

Czarnym, zajętych w trakcie wojny, w zamian za co odzyskiwali Azow

(którego

fortyfikacje

jednak

musiały

zostać

zburzone)

kontrolę

nad

Kozaczyzną Zaporoską (utraconą po pokoju pruckim z 1711 roku).

ministracji do Azji Mniejszej i prowincji europejskich,

ewentualnie także wybrzeża lewantyńskiego.

Okres pokoju doprowadził wyraźnie do rozkładu or

ganizacji militarnej imperium. Utraciwszy możliwość zdo

bywania łupów wojennych, sipahowie (posiadacze woj

skowych beneficjów dostarczających kawalerii) zaczęli

zwracać większą uwagę na intensyfikację produkcji rolnej,

co w praktyce zaczęło prowadzić do powstawania zacząt

ków gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej i wzmożonej

eksploatacji chłopów. To zaś prowadziło do likwidacji

nadgranicznego osadnictwa wojskowego (osadników stop

niowo obracano w zwykłych chłopów). Do upadku chyliła

się elitarna niegdyś formacja janczarów, do której zaczęto

werbować rodowitych Turków, rezygnując z przymusowego

poboru chrześcijańskich chłopców. Od połowy XVII wieku

mogli już oficjalnie zakładać rodziny, mieszkać poza

koszarami i dodatkowo zajmować się handlem i rzemios

łem. W rezultacie zamienili się w uzbrojonych przekupniów

i rzemieślników o niewielkiej wartości bojowej, za to

rozpolitykowanych i skorych do buntów.

Coraz gorzej przedstawiała się również jakość kadry

urzędniczej imperium. W czasach świetności sułtani naj

chętniej, nawet na najwyższe stanowiska, powoływali ludzi

zdolnych i ślepo im oddanych, nie zwracając uwagi na ich

pochodzenie i pozycję. W omawianym okresie sytuacja

uległa zmianie, urzędy i beneficja stały się przedmiotem

handlu, w rezultacie czego zaczęły trafiać w ręce bogatych

rodów, których przedstawicieli nie zawsze cechowały

zdolności i oddanie sprawom państwowym, zawsze zaś

dbałość w pierwszym rzędzie o sprawy prywatne.

Problemy te sprawiły, że długotrwały okres pokoju nie

został właściwie wykorzystany. Co prawda, dostrzegano

niekiedy konieczność przeprowadzenia reform, niektórzy

z władców nawet próbowali w tym kierunku podejmować

pewne działania (na przykład Mahmud I, panujący w latach

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: