Chemia wody.doc

1. Rola wody w tworzeniu klimatu ziemskiego.

       Woda jest ważnym czynnikiem geologicznym i klimatologicznym, ze względu na swoje wyjątkowe właściwości fizyczne, jest decydującym czynnikiem istnienia życia na Ziemi, dominującym składnikiem tkanki roślinnej i zwierzęcej, środowiskiem w którym zachodzą procesy biochemiczne w organizmach żywych, nośnikiem ciepła w przyrodzie, czynnikiem powodującym wietrzenie i korozję skał. Woda rozpuszcza wiele związków chemicznych oraz ułatwia przebieg różnych reakcji chemicznych i procesów fizycznych. Woda odżywia powierzchnię kuli Ziemskiej, zarówno pod względem fizycznym, chemicznym oraz biologicznym.

Woda ma istotne znaczenia dla magazynowania i rozprowadzania energii słonecznej po powierzchni kuli ziemskiej i spełnia je we wszystkich trzech stanach skupienia. Opady atmosferyczne pochłaniają dużą ilość ciepła, są więc ważnym regulatorem temperatury. Podobnie oceany działają jako regulatory temperatury: latem wchłaniają nadmiar ciepła dostarczanego przez promieniowanie słoneczne i nie dopuszczają w ten sposób do zbytniego ogrzania się powietrza, zimą zaś oddają ciepło otoczeniu, które z tego powodu, mimo zmniejszonej intensywności promieniowania słonecznego, nie oziębia się zbyt silnie. Z powodu znacznego ciepła topnienia lodu topnienie wielkich mas śniegu odbywa się wiosną stosunkowo wolno co zapobiega katastrofom.

2. Ziemski cykl hydrologiczny.

Woda w obiegu kołowym: ziemia- atmosfera- ziemia. Pod wpływem energii słonecznej woda paruje powierzchni wód tworząc chmury, a następnie w postaci deszczów, śniegu, gradu powraca na ziemię. Rocznie około 500 tys. km3 wody wyparowuje z całek kuli ziemskiej. Ta sama ilość wody powraca w postaci opadów, z czego na ląd spada ok. 100 tys., a do oceanów ok. 400 tys. Można przyjąć, że z ogólnej ilości wód 1/3 części odparowuje, 1/3 części przenika w głąb ziemi a 1/3 spływa po jej powierzchni. Ilość wód odpływających z lądów do mórz i oceanów wynosi ok. 8%wód opadowych przypadających na lądy. Objętość wody będącej w ciągłym obiegu stanowi ok. 0,025% zasobów wody całego globu ziemskiego.

3. Zasoby wodne Polski.

     Polska nie należy do krajów zasobnych w wodę. Obszary deficytowe są położone przede wszystkim w środkowej i częściowo południowej Polsce, tj. na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej, Mazowiecko-Podlaskiej i częściowo na Wyżynie Małopolskiej i Śląskiej. Zasoby wód podziemnych oraz powierzchniowych wynoszą łącznie ok. 60 km3. Woda zasilająca Polskę pochodzi głównie z opadów atmosferycznych. Na powierzchnię Polskie spada rocznie przeciętnie 186 km3 wody, z tej ilości paruje bezpośrednio 133 km3, a pozostała ilość spływa rzekami lub wsiąka do gruntu, tworząc zapasy wody podziemnej. Wypływ i wydobycie wód podziemnych stanowią rocznie 34 km3. Rzeki polskie prowadzą do Bałtyku rocznie 58,6 km3 wody. Ze względu na powiększający się pobór wody Polska stoi w obliczu powiększającego się deficytu wody.

4. Budowa cząsteczki wody, moment dipolowy, wiązania wodorowe.

a) budowa cząsteczki wody: woda składa się z wodoru i tlenu – H­2O; kształt cząsteczki wody odpowiada trójkątowi, gdzie w jednym wierzchołku znajduje się atom tlenu a pozostałych dwóch atomy wodoru, tworzą one kąt 1,82 rad. W cząsteczce wody występuje wiązanie atomowe spolaryzowane, które powstaje między atomem wodoru a atomem tlenu. Atom tlenu silniej przyciąga wspólną parę elektronową znajdującą się na wiążącym orbitalu cząsteczkowym. Kąt między atomami wodoru i atomem tlenu ulega zwiększeniu poprzez wzajemne odpychanie elektrostatyczne atomów wodoru, które niosą cząstkowy ładunek dodatni w silnie spolaryzowanych wiązaniach O‑H, wzajemne odpychanie elektronów sąsiednich wiązań, a także tworzenie się orbitali zhybrydyzowanych, które są korzystniejsze energetycznie do nakrywania się atomów oddziaływujących z chmurami elektronowymi. Dzięki temu tworzą się najtrwalsze wiązania chemiczne. Wyróżnia się trzy rodzaje hybrydyzacji: sp, sp2, sp3, z czego cząsteczka wody wykazuje tendencje do tworzenia trzeciej z nich, tworząc regularny tetraedr, w których dwa orbitale są zapełnione „własną” parą elektronową.

b) moment dipolowy: ze względu na swą budowę i wiązania atomowe spolaryzowane cząsteczka wody jest biegunowa, inaczej polarna. Cząsteczki, w których wyraźnie zaznaczają się dwa bieguny nazywają się dipolami. Stopień ich polarności charakteryzuje się za pomocą tzw. Momentu dipolowego, który jest równy iloczynowi bezwzględnej wartości ładunku jednego z biegunów i odległości między biegunami:

[D]

Zwykle momenty dipolowe cząsteczek mają wartości w przedziale od 0 do kilku debaji [D]. Moment dipolowy cząsteczki wody wynosi 1,84 D. Wskazuje to na silną polaryzację cząsteczki wody oraz asymetrię jej  budowy, co ma istotny wpływ na jej właściwości. Biegunowość cząsteczki wody jest przyczyną powstawania zjawiska asocjacji i hydratacji.

c) wiązanie wodorowe: cząsteczki dipolowe wody przyciągają się wzajemnie przeciwnymi biegunami, a następnie łączą się ze sobą wiązaniami wodorowymi, które należą do oddziaływań specjalnych. Występuje między dwiema cząsteczkami, z których jedna zawiera grupę protonodonorową, drga zaś protonoakceptorową. Cząsteczka wody ma dwie grupy protonodonorowe, jak i dwie wolne pary elektronowe (protonoakceptorowe), a zatem cząsteczki wody mogą utworzyć przestrzenną sieć wiązań wodorowych. Aby rozerwać cząsteczki zasocjowane, należy użyć dodatkowej energii i tym samym tłumaczy się anormalnie wysokie temperatury wrzenia wody i topnienia lodu w porównaniu z innymi związkami, duże ciepło parowania i topienia, dużą stałą dielektryczną i duże napięcie powierzchniowe. Wiązanie wodorowe stanowi główny czynnik wzajemnego powiązania cząsteczek oraz decyduje w znacznym stopniu o budowie ważnych biologicznie układów.

5. Stany skupienia wody, struktura wody ciekłej, pary, lodu.

Woda może występować w trzech podstawowych stanach skupienia: ciekła, para i lód. Różnice między stanami skupienia wody polegają na różnej odległości cząsteczek, która warunkuje odmienne oddziaływanie między nimi.

- struktura lodu: w krysztale lodu każdy atom tlenu jest otoczony tetraerdrycznie czterema innymi atomami tlenu, rozłożonymi w jednakowej odległości 0,276 nm od centralnego atomu. Na każdym z czterech odcinków łączących atom tlenu z jego najbliższym sąsiadem znajduje się atom wodoru. Dwa z tych atomów są oddalone od centralnego atomu tlenu o 0,101 nm a dwa pozostałe o 0,175 nm. Lód jest typowym kryształem molekularnym, w którym cząsteczka wody zachowuje swą indywidualność. Struktura lodu ma znaczne luki przestrzenne. Cząsteczki wody w strukturze lodu są umiejscowione sztywno w węzłach sieci krystalicznej i zdolne jedynie do wykonywania ruchów drgających i ewentualnej wędrówki po defektach sieci.

- struktura wody ciekłej: w temperaturze bliskiej temperaturze topnienia lodu jest zachowane ok. 85% wiązań wodorowych między cząsteczkami. W tych niskich temperaturach istnieją jeszcze pozostałości struktury lodu zwane klasterami, które w zależności od temperatury zawierają do 100 cząsteczek wody. Innymi strukturami są klatraty składające się z 20 cząsteczek rozłożonych nierównomiernie na powierzchni kuli oraz mające bardziej stabilną strukturę. Struktury te są nietrwałe i ze wzrostem temperatury rozpadają się. Stopniowy rozpad struktur warunkowanych wiązaniami wodorowymi powoduje, że gęstość ciekłej wody zwiększa się podczas ogrzewania od temperatury topnienia do 277,14 K. Woda w stanie ciekłym jest mieszaniną pojedynczych cząsteczek wody i różnych asocjatów. W tej fazie cząsteczki wody znajdują się bliżej siebie niż w fazie gazowej i ich wzajemne oddziaływanie jest większe. Mogą one zmieniać położenie względem siebie, ale tylko w pewnych granicach. Z tej przyczyny ciecze łatwo zmieniają kształt, trudno natomiast objętość.

- struktura wody w stanie pary: w stanie pary woda składa się z pojedynczych cząsteczek H2O. W tym stanie odległości między cząsteczki są znaczne, a siły wzajemnego przyciągania znikome; cząsteczki zatem mają swobodę wykonywania ruchów postępowych.

6. Wykres fazowy wody, zjawiska związane z przejściami fazowymi.

Przemiana fazy ciekłej w parę= parowanie ( na powierzchni cieczy); wrzenia (w całej objętości cieczy).

Przemiana fazy stałej w parę= sublimacja, pary w ciecz = skraplanie lub kondensacja, a cieczy w ciało stałe = krzepnięcie lub krystalizacja. W krysztale lodu cząsteczki wody zajmują w przestrzeni ściśle określone pozycje, znajdują się jednak w stanie ciągłego ruchu oscylacyjnego niezależnie od drgań wewnątrzcząsteczkowych. Liczba cząstek w stanach  wzbudzonych oscylacyjnych zwiększa się wraz ze wzrostem temperatury. Gdy w krysztale lodu znajdzie się dostateczna liczba cząsteczek wody w takim stanie wzbudzenia, że będą one zdolne do przemieszczania się następuje topnienie (przemiana zachodzi w stałej temperaturze).W miarę wzrostu temperatury zwiększa się liczba cząstek posiadających dostateczną energię by pokonać oddziaływania i rośnie prężność par na cieczą. Jeżeli prężność pary zrówna się z ciśnieniem zewnętrznym, to dochodzi do wrzenia.

Ciepło parowania: to ilość ciepła potrzebna do przeprowadzenia 1 kg lub 1 mola cieczy w parę o tej samej temperaturze. Ciepło parowania 1 kg cieczy nazywamy ciepłem właściwym parowania, a ciepło parowania 1 mola cieczy- molowym ciepłem parowania.

Molowe ciepło topnienia danej substancji jest to ilość ciepła potrzebna do izotermicznego i izobarycznego przeprowadzenia jednego mola tej substancji ze stanu stałego w stan ciekły w warunkach równowagi obu faz. Przemiany fazowe wody można zapisać:

H2O(para)= H2O(ciecz) +/- L

H2O(ciecz)= H2O(lód) +/- Lt

Krzywa parowania AB określa prężność pary nasyconej w zależności od temperatury cieczy. Krzywa parowania zaczyna się w punkcie A, gdzie zachodzi przemiana cieczy w ciało stałe, a kończy się w punkcie B, odpowiadającym temperaturze krytycznej. W temperaturze krytycznej zanika nagle menisk rozgraniczający fazę ciekłą od pary, wynika to ze spadku gęstości fazy ciekłej, a wzrostem gęstości fazy gazowej wraz ze wzrostem temperatury. W stanie krytycznym następuje zrównanie gęstości obu faz, co skutkuje zanikiem różnic między fazą ciekłą i gazową, a swobodna powierzchnia cieczy przestaje istnieć. Da wody temperatura krytyczna wynosi 647,31 K, ciśnienie krytyczne 221293,8 hPa, a gęstość krytyczna 0,323 g/cm3 . Powyżej temperatury krytycznej pary nie można skroplić pod żadnym ciśnieniem, gdyż ruchliwość cząsteczek jest tak intensywna, że niezależnie od ciśnienia cząsteczki wypełniają całą objętość naczynia, nie tworząc swobodnej przestrzeni.

Krzywa krzepnięcia AC odpowiada warunkom równowagi między lodem a wodą i określa ona zależność temperatury topnienia lodu od ciśnienia. Krzywa AC jest nachylona w lewo, ponieważ lód ma mniejszą gęstość niż woda w stanie ciekłym (ma większą objętość właściwą), dlatego pływa po powierzchni. Przemiany fazowe ciało stałe- ciecz zachodzą zgodnie z regułą przekory.

Krzywa AD – krzywa sublimacji, określa równowagę między lodem a parą. Szybka, bezpośrednia przemiana ciała stałego w parę zachodzi, gdy ciśnienie zewnętrzne jest niższe niż prężność pary nad ciałem stałym.

Wszystkie trzy krzywe zbiegają się w punkcie A, zwanym punktem potrójnym. Punkt ten określa warunki współistnienia trzech faz. W tym punkcie liczba stopni swobody równa się zero, a układ staje się niezmienny.

7. Właściwości fizyczne wody: stała dielektryczna, gęstość, ciepło właściwe, przewodnictwo cieplne, napięcie powierzchniowe, konduktywność, absorpcja promieniowania świetlnego.

a) stała dielektryczna: wskazuje ona ile razy wzajemne oddziaływanie między dwoma ładunkami e1 i e2 w danym ośrodku jest słabsze niż w próżni. Określa się ją za pomocą wzoru:

, gdzie C0- pojemność elektryczna kondensatora próżniowego

C- pojemność tego samego kondensatora wypełnionego substancją o stałej dielektrycznej .

Stałą dielektryczną cieczy i ciał stałych określa się względem powietrza. Woda posiada dużą stałą dielektryczną ze względu na duży moment dipolowy i zdolność do tworzenia asocjatów. W temperaturze 273,16 K , tłumaczy to wyjątkową zdolność wody do rozpuszczania substancji. Określa też wzajemną mieszalność cieczy; ciecze różniące się nieznacznie  stałą dielektryczną mieszają się zupełnie, dlatego woda ma bardzo silne właściwości dysocjacyjne. Ze wzrostem temperatury wody zmniejsza się wartość stałej dielektrycznej.

b) gęstość: gęstość wody zmienia się wraz ze zmianą temperatury; podczas oziębiania gęstość wody zwiększa się, ale tylko do temperatury 277,14 K, w której woda ma największą gęstość. Dalsze oziębianie powoduje, że gęstość wody maleje w sposób ciągły. Ochładzająca się jesienią na powierzchni jeziora (lub innego naturalnego zbiornika) woda opada na dno, wypierając na powierzchnię warstwy cieplejsze dopóty, dopóki temperatura wody w całym zbiorniku nie obniży się do 277,14K. Wtedy ruch cieczy spowodowany różnicą temperatur ustaje, ponieważ dalszy spadek temperatury warstw w pobliżu powierzchni powoduje zmniejszenie ich gęstości, a zatem warstwy te nie opadają już na dno. Spadek temperatury warstw głębszych od tej chwili jest wyłącznie następstwem przewodnictwa cieplnego, nie zaś ruchu cieczy spowodowaną różnicą temperatur, odbywa się więc zatem wielokrotnie wolniej. Gdy na powierzchni powstaje lód, utrudnia to jeszcze bardziej wymianę cieplną. W głębi zbiornika wody, nawet gdy temperatura powietrza jest bardzo niska, utrzymuje się temperatura wyższa od 273,16 K, co umożliwia przetrwanie organizmom wodnym. W głębokich jeziorach i stawach następuje sezonowa cyrkulacja wody, w głębokich jeziorach tworzą się warstwy o różnej temperaturze. Wysoka temperatura jest w wyższych warstwach, na głębokości 7-12 m występuje warstwa tzw. skoku termicznego o nagłym spadku temperatury, głębiej woda oziębia się do 277,14 K. W ziemie obserwuje się odwrócone uwarstwienie. Tylko 2 razy w roku (wiosną i jesienią) następuje wyrównanie temperatury całej masy wody, spowodowane całkowitym jej wymieszaniem. Ma to olbrzymie znaczenie dla natleniania wody jezior.

c) ciepło właściwe: jest to ilość ciepła potrzebna do ogrzania (ochłodzenia) 1 kg substancji o 1 st. Ciepło właściwe w danej temperaturze nazywa się ciepłem właściwym rzeczywistym:

Ciepło właściwe jest nazywane także pojemnością cieplną. Zależy ono od rodzaju przemiany i od stanu początkowego i końcowego substancji. Można wyróżnić ciepło właściwe w stałej temperaturze i pod stałym ciśnieniem.

Zarówno Cp jak i CV zależą od temperatury. Anormalna zależność ciepła właściwego od temperatury jest wynikiem występowania wiązań wodorowych między cząsteczkami wody i rozpadu asocjatów w miarę wzrostu temperatury. Z chwilą gdy w wodzie wszystkie cząsteczki występują jako podwójne asocjaty, jej ciepło właściwe jest najmniejsze.

d) przewodnictwo cieplne: dzięki dużemu ciepłu właściwemu woda spełnia rolę nośnika ciepła w procesach ogrzewania i chłodzenia. Jest złym przewodnikiem ciepła. Przewodnictwo cieplne wody w zakresie temperatur 273,16-353,16K można obliczyć według wzoru Jacobsona:

Przewodnictwo cieplne= 0,0012926[1+0,003(T-273,16)].

e) napięcie powierzchniowe: ciecze mają tendencję do zachowywania się jakby były stale pokryte napiętą, elektryczną błoną; siły napięcia powierzchniowego działają w kierunku stycznym do powierzchni, dążą do zmniejszenia jej wielkości. Liczbowo napięcie powierzchniowe jest równe pracy potrzebnej do zwiększenia powierzchni cieczy o 1 m2. Napięcie powierzchniowe cieczy maleje wraz ze wzrostem temperatury, a w pobliżu temperatury krytycznej spada do zera. Woda posiada stosunkowo dużą wartość napięcia powierzchniowego, jest to wynikiem występowania międzycząsteczkowych wiązań wodorowych.

Ponieważ woda ma duże napięcie powierzchniowe do mycia i prania używa się mydeł lub innych substancji powierzchniowo czynnych, które obniżają napięcie powierzchniowe, a tym samym polepszają jej właściwości zwilżające.

f) konduktywność: odwrotność rezystywności elektrycznej jest konduktywnością elektryczną κ, która jest przewodnictwem 1 cm3 roztworu i wyrażona wzorem:

κ=1/ρ lub κ=1/R*l/s

Do pomiaru konduktywności elektrycznej wody stosuje się szklane naczyńko z dwiema jednakowymi elektrodami z blachy platynowej. Stosunek odległości między elektrodami (l) do powierzchni elektrod (s) nazywa się stałą naczyńka (k). Po podstawieniu: κ=k/R (R-rezystancja). Woda absolutnie czysta wykazuje bardzo dużą rezystywność elektryczną i można ją zaliczyć do izolatorów, gdyż jest słabym przewodnikiem elektryczności. Rezystancję czystej wody bardzo zmniejszają nawet niewielkie ilości rozpuszczonych elektrolitów. Konduktywność czystej wody jest bardzo mała i jest funkcją jedynie stężenia jonów pochodzących z dysocjacji cząsteczek wody, a więc zależy od temperatury. Ze wzrostem temperatury konduktywność elektryczna wody rośnie, gdyż zwiększa się również stopień dysocjacji wody. Zwiększenie konduktywności elektrycznej następuje również gdy zwiększa się zawartość elektrolitów w wodzie.

g) absorpcja promieniowania świetlnego: to zjawisko pochłaniania promieniowania świetlnego przez substancję. Absorpcja promieniowania polega na przemianie promieniowania w inne postacie energii. Woda absorbuje promieniowanie widzialne w sposób mało widzialny. W dużej warstwie zatrzymanie promieni czerwonych o długości fali 0,61-0,76 mikrometra sprawia, że woda ma zabarwienie niebieskie. Woda absorbuje znaczni silniej promieniowanie podczerwone i ultrafioletowe niż widzialne. Woda absorbuje światło o długości fali poniżej  190 nm i powyżej 1100 nm.

8. Gęstość wody i zjawiska z nią związane. (j/w)

9. Właściwości chemiczne wody: dysocjacja, iloczyn jonowy, odczyn, izotopia, buforowość, twardość wody.

a) dysocjacja: to rozpad cząsteczki na dwie lub kilka części prostych, czyli cząsteczki obojętne lub jony.

- dysocjacja termiczna – na skutek podwyższonej temperatury, gdy cząsteczki uzyskują wystarczająco dużą energię kinetyczną do rozerwania wiązań chemicznych. Produktami dysocjacji termicznej jest wodór i tlen. Rozkład ulega z udziałem rodników wodorotlenowych.  Jest to reakcja całkowita w temp. 4273 K, a jest odwracalna w przedziale 2000 – 4273 K. w wysokich temperaturach przebiega w obu kierunkach; zmienia się objętość mieszaniny reakcyjnej podczas zmniejszania ciśnienia.

- dysocjacja elektrolityczna – woda chemicznie czysta dysocjuje w znikomym stopniu na kationy wodorowe i anion wodorotlenowy; jony wodorowe łączą się z cząsteczkami wody dając jony hydroniowe o piramidalnej budowie; topień dysocjacji elektrolitycznej: to stosunek liczby cząstek, które uległy rozpadowi na jony, do całkowitej liczby cząsteczek elektrolitu. Ponieważ reakcja dysocjacji elektrolitycznej wody jest endotermiczna, stopień dysocjacji wody znacznie wzrasta z podwyższeniem temperatury; stała dysocjacji elektrolitycznej :

KW=[H+][OH-]/[H2O]

W danej temperaturze ma wartość stałą, wraz ze wzrostem temperatury rośnie.

b) iloczyn jonowy: kw= [OH-][H+]; zachowuje stałą wartość zarówno dla czystej wody jak i rozcieńczonych roztworów wodnych w stałej temperaturze; zależy do temperatury i rośniej wraz z jej wzrostem; wynosi ok. 0,81*10-14

c) odczyn: woda chemicznie czysta ma odczyn obojętny, stężenia [OH-]=[H+]; odczyn określa wykładnik jonów wodorowych czyli pH.

d) izotopia: w skład naturalnego pierwiastka chemicznego mogą wchodzić atomy o różnych masach; tlen posiada trzy trwałe izotopy: 16, 17, 18; a wodór dwa nietrwałe i jeden trwały: 1, 2, 3 (wodór, deuter, tryt – posiada właściwości promieniotwórcze); ze względu na izotopy powstaje siedem odmian cząsteczek wody pod względem masy cząsteczkowej; woda stanowi połączenie różnych odmian izotopowych;

e) buforowość: pojemność układu buforowego w wodzie naturalnej nie jest duża. Pojemność układu buforowego oznacza, że stężenie jonów wodorowych jest wprost proporcjonalna do stężenia kwasy węglowego i odwrotnie proporcjonalna do stężenia wodorowęglanów; jeżeli ilość mocnego kwasu lub mocnej zasady nie przekracza pojemności buforowej układu, to zmiany pH wody naturalnej spowodowane przez dodanie kwasu lub zasady są nieznaczne i wartość pH utrzymuje się w zakresie odczynu obojętnego; pojemność układu buforowego w wodzie naturalnej jest tym większa, im większa jest w niej zawartość wolnego i związanego dwutlenku węgla.

f) twardość wody: określa zużycie określonych ilości mydła bez wytwarzania piany; spowodowane obecnością: wapnia, magnezu, żelaza, manganu, glinu, cynku oraz innych kationów które z mydłem tworzą nierozpuszczalne sole; twardość wody naturalnej zależy przede wszystkim od zawartości jonów wapnia i magnezu; sole z węglanami i wodorowęglanami – twardość węglanowa; twardość ogólna to twardość węglanowa + twardość niewęglanowa;

10. Procesy wzbogacania wód w składniki mineralne: skład chemiczny i struktura minerałów, skład fizyczno-chemiczny gleby, procesy wietrzenia. (pyt. 13)

11. Rola wymiany jonowej w kształtowaniu składu wód naturalnych. (pyt. 13)

12. Wodne układy dyspersyjne.

- układy grubo dyspergowane (zawiesiny)- zawierają cząstki o stosunkowo dużych rozmiarach (powyżej 10-5 cm); tworzą zawiesiny jeśli substancją rozdrobnioną jest ciało stałe, lub emulsje jeśli rozdrobnioną substancją jest ciecz; układy takie są nietrwałe, a cząstki albo opadają (sedymentacja) albo unoszą się na powierzchni (flotacja); do zawiesin zalicza się roztwory zawierające substancje nie rozpuszczone, które pływają zawieszone w wodzie

- układy koloidalne- ...