SPIS TREŚCI

WSTĘP

Od zarania dziejów alkohol towarzyszył społeczeństwom. Był on spożywany w różnych celach – leczniczych, towarzyskich i odżywczych. W ostatnim czasie możemy zaobserwować niepokojące rozmiary wzrostu spożycia alkoholu, a z drugiej strony – wzrost zainteresowania tym problemem.

Uzależnienie od alkoholu nie respektuje ani pochodzenia, ani rasy, stanu majątkowego, zawodu, płci czy wieku. Alkoholizm jest jedną z wielu patologii widocznych w społeczeństwach naszych czasów. Jest również jednym z największych zagrożeń współczesnego świata. Coraz więcej osób sięga po alkohol i popada w alkoholizm, często nie zdając sobie z tego sprawy. Dzieje się tak, ponieważ jest on łatwo dostępny i okazji do jego wypicia też nie brakuje.

Alkoholizm jest przyczyną powstawania wielu chorób somatycznych i psychicznych. Jest chorobą śmiertelną i nie leczony moż3e doprowadzić do śmierci. Dzisiaj wielu z nas uważa, że alkoholizm jest grzechem, który niszczy ducha i wyniszcza ciało ludzkie. W rzeczywistości jest to jednak choroba, na którą możemy mieć wpływ i ją zatrzymać.

Do dziś nikt nie odkrył, dlaczego inni piją mniej, a inni częściej zaglądają do kieliszka.; dlaczego jedni są alkoholikami, a inni nie, pomimo, że piją w sposób do siebie podobny.

Najczęstszą przyczyną sięgania przez ludzi po alkohol jest próba ucieczki człowieka od rzeczywistości, coś, co daje odwagę, pozwala się odprężyć, poczuć się dobrze, daje siłę, pozwala zapomnieć o problemach, przezwyciężyć lęk i niepokój. Alkohol poprawia humor, poczucie własnej wartości, wyzwala poczucie mocy.

Kolejną przyczyną sięgania po alkohol może być chęć dobrej zabawy. Ma to miejsce np. na rodzinnych imieninach czy komuniach. Właściwie to można uznać, że każda okazja jest dobra, żeby się napić.

Człowiek, który nadużywa alkoholu, wyniszcza się fizycznie i psychicznie, a jego zachowanie przynosi szkodę społeczeństwu i rodzinie.

Alkoholicy niszczą siebie, zmieniają życie rodzinne w piekło, , tracą przez swój nałóg przyjaciół, znajomych, ludzie odwracają się od nich, zostają bez pracy i środków do życia.

Alkohol rzutuje także na życie młodzieży. Wpływ alkoholizmu na ich dzieci okazuje się tak silny, że nadano im nazwę dorosłych dzieci alkoholików, czyli dzieci, które wychowały się w rodzinie z problemem alkoholowym, w rodzinie dysfunkcyjnej.

Dorosłe dzieci alkoholików są jednocześnie osobami dorosłymi i dziećmi. Wykształcają one w sobie strukturę „ja”, będącą później źródłem dysfunkcji; nie mają postaw kształtujących poczucie własnej wartości oraz zniekształcony obraz siebie.

W ostatnim czasie stwierdzono, że młodzież coraz częściej nadużywa alkoholu. Powodem mojego zachowania może być niezdolność radzenia sobie w szkole, problemy w domu, podlegają dużemu wpływowi kolegów i grup rówieśniczych. Piją dlatego, że nie chcą być gorsi od kolegów. Picie jest dla nich elementem dorosłości i dobrej zabawy. Piją na wycieczkach, imprezach, wagarach, a czynią to m.in. dlatego, że alkohol piją także rodzice i inne osoby dorosłe. Dzieci te nie wierzą, że coś ulegnie zmianie, nie ufają ludziom, tracą sens życia. Czują się odrzuceni albo zagrożenie przez swoje otoczenie. Przestają dopiero wtedy nadużywać alkoholu, kiedy umieją nawiązać w inny sposób niż przez kieliszek pozytywne i interesujące relacje z innymi bądź zmieniają zupełnie otoczenie.

Powyższe zmotywowało mnie do wybrania takiego tematu pracy. Składa się ona z pięciu rozdziałów.

W pierwszym opisuję alkohol jako używkę, objawy wskazujące na powstanie problemu alkoholowego i kolejne fazy alkoholizmu.

Drugi rozdział poświęciłam przyczynom powstawania choroby alkoholowej oraz zaburzeniom somatycznym i psychicznym powodowanym przez nadużywanie alkoholi.

W rozdziale III omawiam elementy profilaktyki alkoholizmu ze szczególnym uwzględnieniem zadań szkoły.

Rozdział IV zawiera metodologię badań własnych, omówienie narzędzi i metod stosowanych przy ich przeprowadzaniu.

W rozdziale V przedstawiam i analizuję wyniki badań własnych.

ROZDZIAŁ I

ALKOHOLIZM JAKO CHOROBA

1.1. Alkohol jako używka

              Alkoholizm jest jednym z największych problemów współczesnego świata. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą ze starożytności. W Starym Testamencie znaleźć można doniesienia o skutkach alkoholizmu.

              W Polsce alkoholizm jako choroba opisany został po raz pierwszy w 1882 roku. A. Rothe zwrócił wówczas uwagę, iż alkoholicy powinni być poddawani leczeniu w szpitalach psychiatrycznych.

              Obecnie na świecie funkcjonuje kilkadziesiąt definicji alkoholizmu. Kraft-Ebing przewlekły alkoholizm określił jako”...całokształt zaburzeń czynności psychicznych i fizycznych wywołany nałogowym spożywaniem alkoholu...”[1].

              Z kolei według Ochmańskiego alkoholizmem jest „...nadmierne, częste, w znacznych ilościach i od dłuższego czasu spożywanie napojów alkoholowych, prowadzące do uszkodzenia stanu zdrowia danej jednostki, obniżenia jej zdolności do pracy, obowiązkowości i degradacji w społeczeństwie.”[2]

              Według Amerykańskiego Towarzystwa medycznego: „Alkoholizm jest chroniczną, postępującą chorobą, która charakteryzuje się tolerancją, uzależnieniem oraz zmianami patologicznymi w narządach wewnętrznych.”[3]

              Alkohol był w tradycji ludzkości „od zawsze”. Już w czasach starożytnych był jedną z głównych atrakcji wszelkich przyjęć i uroczystości. W starożytnym Rzymie i Grecji miał nawet swoich bogów – Dionizosa i Bachusa.

W polskiej tradycji alkohol zakorzeniony jest bardzo głęboko. J.I. Kraszewski w „Starej baśni” opisuje, jak na ucztach miody lały się strumieniami. Wśród staropolskiej szlachty modne były uczty suto zakrapiane alkoholem (stąd powiedzenie „zastaw się, a postaw się”).

Ponieważ w naszej strefie klimatycznej trudno wyhodować szlachetne odmiany winorośli, a importowane wina były bardzo drogie i tylko nielicznych było na nie stać, najpopularniejszy stał się trunek najtańszy i najprostszy w produkcji – okowita, czyli dzisiejsza wódka. Z biegiem czasu staliśmy się liderem w produkcji tego napoju na świecie.

Jeszcze nie tak dawno wódka była podstawowym trunkiem spożywanym przez Polaków. Pito ją przy każdej okazji, śluby, chrzciny, imieniny i urodziny, spotkania towarzyskie, wypłata czy po prostu dlatego, że się miało ochotę. W związku ze swoją powszechnością pijaństwo było tolerowane społecznie, a nawet stawało się usprawiedliwieniem dla sprawcy np. awantury. Przed laty Wiesław Gołas śpiewał song „W Polskę idziemy”, w którym nazywał pijaków świętymi krowami.

W chwili obecnej świadomość społeczna jest już większa i tym samym mniejsza tolerancja dla osób nietrzeźwych lub nadużywających alkoholu, ale wciąż można jeszcze się spotkać z opiniami typu: „A, narozrabiał, bo wypił, każdemu może się zdarzyć.

Po okresie PRL-u stopniowo zmienia się struktura pitego w Polsce alkoholu. Spada ilość pitej wódki, natomiast coraz więcej sprzedaje się np. piwa. Wiąże się to m.in. z niższą jego ceną, poprawą jakości i dużym wyborem. Wpływ na zmianę „trunkowych” przyzwyczajeń Polaków ma też niewątpliwie otwarcie granic i import zwyczajów z innych krajów.

1.2. Objawy uzależnienia od alkoholu

Uzależnienie od alkoholu, czyli alkoholizm, jest chorobą, która zaczyna się i rozwija podstępnie, bez świadomości zainteresowanej osoby. Polega na niekontrolowanym piciu napojów alkoholowych i może doprowadzić do przedwczesnej śmierci. Wielu dorosłych ludzi mogłoby uniknąć kłopotów wynikających z nadużywania alkoholu, gdyby nauczyli się dostrzegać odpowiednio wcześnie sygnały wskazujące, że gra z alkoholem staje się zbyt ważną i niebezpieczną sprawą w życiu. Objawy tej choroby to przede wszystkim takie zjawiska jak regularne picie, upijanie się w towarzystwie, „urywanie się filmu itp.

Niebezpieczeństwo uzależnienia od alkoholu pojawia się w chwili, kiedy człowiek zauważa, że działanie alkoholu odpręża i daje ulgę, redukuje napięcie i niepokój, osłabia poczucie winy, ośmiela, ułatwia zaśnięcie czy pobudza do działania.

Stopniowo, osoba za...