Joanne Harris - W tańcu.pdf - Harris Joanne - mirued

J OANNE H ARRIS

W TAŃCU

P RZEŁOśYŁA M AGDALENA G AWLIK -M AŁKOWSKA

Przedmowa

To smutne, Ŝe w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat opowiadanie straciło swoje

pierwotne znaczenie. W świecie prozy liczy się teraz objętość, a zatem twórcy krótkich form

dołączyli do grona wymierających gatunków. Powszechnie uwaŜa się, Ŝe brak im artystycznej

odwagi, potrzebnej do napisania powieści z prawdziwego zdarzenia, i dlatego poprzestają na

tworzeniu poślednich form „jednorazowych”.

Nic bardziej mylnego. Dobre opowiadanie (a znam kilka nawet bardzo dobrych)

pozostaje w pamięci znacznie dłuŜej niŜ powieść. Potrafi zdumieć, rozpalić, oświecić i

poruszyć daleko bardziej. Często bywa niepokojące, przewrotne lub przeraŜające. Nasuwa

pytania, podczas gdy większość powieści próbuje podsuwać odpowiedzi. Ze wszystkich

ksiąŜek, które przeczytałam i bardzo mi się spodobały, najlepiej zapamiętałam opowiadania,

owe przejmujące, anarchistyczne wizje w głąb przeróŜnych światów, do serc ludzi.

Niektóre dręczą mnie mimo upływu czasu. Do dzisiaj nie daje mi spokoju los

samotnego przechodnia Raya Bradbury’ego. Nadal płaczę nad „RóŜą dla Eklezjastesa”

Rogera śelaznego i mam ciarki na wspomnienie „Tego wspaniałego Ŝycia” Jerome’a

Bixby’ego. A za kaŜdym razem gdy wsiadam do metra, ogarnia mnie irracjonalny niepokój

wywołany opowiadaniem „Pociąg zwany Moebius”, choć czytałam je, mając zaledwie

dwanaście lat, i nawet nie zapamiętałam nazwiska autora.

UwaŜam, Ŝe opowiadanie to forma trudna i czasochłonna. Zawrzeć pomysł na

niewielkiej przestrzeni, zachować jego proporcje i utrzymać odpowiedni ton jest zajęciem

wymagającym i zarazem frustrującym. Napisanie czterech lub pięciu tysięcy wyrazów w

formie powieści zabiera mi jeden dzień, lecz w formie opowiadania pochłania nierzadko dwa

tygodnie. PrzewaŜnie moje opowiadania są eksperymentalne, podobnie jak dziadkowe wino.

Nigdy nie jestem pewna powodzenia: niekiedy opowiadanie zaistnieje, innym razem umrze

śmiercią naturalną jak przydługi dowcip bez puenty. Nie mam pojęcia, dlaczego tak się

dzieje. Ale lubię je pisać. Lubię ów wachlarz nieskończonych moŜliwości, róŜnorodność,

wyzwanie. Piszę je (albo raczej próbuję pisać) od dziesięciu lat. Oto pierwszy zbiór, który

ukazuje się w druku.

Faith i Hope jadą na zakupy

Cztery lata temu moja babcia zamieszkała w domu starców w Barnsley. Często ją

odwiedzałam, zanim umarła, i owe wizyty dały początek licznym opowieściom. Oto jedna z

nich.

Jest poniedziałek, więc na pewno znowu będzie pudding ryŜowy. Co nie znaczy, Ŝe

personel domu Meadowbank przejawia szczególną troskę o nasze zęby. Wynika to raczej z

powszechnego tu braku wyobraźni. Jak powiedziałam kiedyś Claire, jest masa rzeczy, których

nie trzeba przeŜuwać. Na przykład ostrygi. Albo foie gros. Awokado w sosie vinaigrette.

Truskawki ze śmietaną. Creme brulee z wanilią i gałką muszkatołową. Skąd zatem owa

parada mdłych puddingów i gumowatego mięsiwa? Claire - naburmuszona blondynka,

wiecznie Ŝująca gumę - popatrzyła na mnie jak na wariatkę. Zdaniem personelu udziwnione

potrawy podraŜniają Ŝołądek. BoŜe broń, aby niedobitki naszych kubków smakowych były

naraŜane na zbyt gwałtowne bodźce. Hope musiała mnie usłyszeć, gdyŜ uśmiechnęła się nad

ostatnim kęsem placka. MoŜe jest ślepa, ale nie głupia.

Faith i Hope. Z takimi imionami mogłyśmy uchodzić za siostry [Faith (ang.) - wiara;

hope (ang.) - nadzieja. (Przyp. tłum.).], Kelly - ta z ustami zbyt mocno obrysowanymi

konturówką - uwaŜa nas za dziwaczki. „Wiara, nadzieja i miłosierdzie!” podśpiewuje czasami

Chris, sprzątając pokoje. Jest najlepszy ze wszystkich. Wesoły i niefrasobliwy, zawsze

obrywa za to, Ŝe z nami rozmawia. Nosi obcisłe koszulki i kolczyk. Powtarzam mu, Ŝe nic

nam po miłosierdziu, co niezmiernie go bawi. Mówi, Ŝe jesteśmy Hinge i Brackett [Hinge i

Brackett - bohaterki angielskiego serialu, popularnego w latach siedemdziesiątych, o

perypetiach dwóch energicznych starszych pań. Obie role grali męŜczyźni. (Przyp. tłum.)]

Butch i Sundance.

Nie twierdzę, Ŝe to złe miejsce. Jest tylko takie zwyczajne, ale nie swojską

zwyczajnością domu, ze znajomą wrzawą i bałaganem. Przywodzi na myśl poczekalnię i

szpital, wyczyszczone pomieszczenie, przesycone wonią odświeŜa - cza powietrza, z

dyskretną, acz niezaprzeczalną nutą uryny. Z reguły nie mamy wielu gości. NaleŜę do

szczęśliwców: mój syn Tom zjawia się co dwa tygodnie ze stosem czasopism i bukietem

chryzantem, ostatnio Ŝółtych. W obawie o stan moich nerwów starannie filtruje informacje.

JednakŜe rozmowa zazwyczaj się nie klei. „Dobrze się czujesz, mamo?” oraz garść uwag na

temat ogrodu to wszystko, na co go stać, ale chce jak najlepiej. Hope przebywa tu od pięciu

lat, jeszcze dłuŜej niŜ ja, i dotąd nikt jej nie odwiedził. W ostatnie święta podarowałam jej

pudełko czekoladek, mówiąc, Ŝe przyszły od jej córki z Kalifornii. W odpowiedzi posłała mi

jeden ze swych ironicznych uśmieszków.

- Jeśli to prezent od Priscilli, skarbie - odparła, sznurując usta - to ty jesteś Ginger

Rogers.

Wybuchnęłam śmiechem. Od dwudziestu lat jestem przykuta do wózka; ostatni raz

tańczyłam w czasach, gdy męŜczyźni nosili kapelusze.

Ale jakoś dajemy sobie radę. Hope pcha mój wózek, a ja mówię jej, którędy ma iść.

Nie, Ŝeby to było szczególnie potrzebne; ostatecznie są rampy. JednakŜe pielęgniarki lubią,

jak sobie wzajemnie pomagamy. Odpowiada to ich filozofii praktycznego wykorzystania

wszystkich dostępnych środków. No i, oczywiście, czytam na głos. Hope uwielbia opowieści.

W gruncie rzeczy to ona pierwsza zachęciła mnie do lektury. Przeczytałyśmy „Wichrowe

Wzgórza”, „Dumę i uprzedzenie” oraz „Doktora śywago”. Nie mamy tu wielu ksiąŜek, ale co

miesiąc przyjeŜdŜa biblioteka objazdowa i wtedy Lucy wypoŜycza nam coś dobrego. Jest

studentką i zna się na rzeczy. Kiedyś tylko nie chciała wypoŜyczyć „Lolity”, więc Hope była

zła. Lucy uznała, Ŝe to dla nas nieodpowiednia lektura.

- KsiąŜka jednego z najwybitniejszych pisarzy dwudziestego wieku to twoim zdaniem

nieodpowiednia lektura! - Hope wykładała niegdyś w Cambridge, pewno dlatego w jej głosie

wciąŜ pobrzmiewa czasem władczy ton. Ale Lucy nie dała się przekonać. One wszystkie,

nawet te najmilsze, mają na twarzy ów charakterystyczny, pobłaŜliwy uśmieszek, mówiący

„Ja wiem lepiej”. „Ja wiem lepiej, bo ty jesteś stara”. I znowu pudding ryŜowy, mówi Hope.

RyŜowy pudding dla duszy.

O ile Hope nauczyła mnie doceniać literaturę, o tyle ja przekonałam ją do czasopism.

Były moją pasją od lat: moda, rubryka towarzyska, restauracje, kino. Zaczęłam od recenzji

ksiąŜek, niepostrzeŜenie przechodząc do artykułów oraz nowinek ze świata mody.

Odkryłyśmy, Ŝe mam wrodzony talent do opisywania rzeczy, i odtąd wspólnie oddawałyśmy

się rozkosznej kontemplacji świata blichtru, wzdychając nad brylantami Cartiera, szminkami

Chanel oraz mnogością ekskluzywnej odzieŜy. To doprawdy niezwykłe. W młodości nie

przejawiałam zainteresowania podobnymi sprawami. Sądzę, Ŝe Hope ubierała się wtedy z

większą elegancją niŜ ja; wszak chodziła na uniwersyteckie bale i rauty oraz pikniki. Z

biegiem czasu róŜnice między nami zatarły się niemal całkowicie. Ot, wytworność domu

opieki. Tutaj ubrania bywają dobrem wspólnym, gdyŜ niektórzy zapominają, co stanowi ich

własność. Najładniejsze rzeczy noszę przy sobie, w specjalnej siatce pod wózkiem. Pieniądze

i resztki biŜuterii chowam pod tapicerką siedzenia.

Nie powinnam trzymać tu pieniędzy. Nie ma na co ich wydawać, a nie wolno nam

wychodzić bez opieki. W drzwiach jest zamek szyfrowy i co poniektórzy próbują wymknąć

się wraz z gośćmi. Pani McAllister - lat dziewięćdziesiąt dwa, Ŝwawa i stuknięta - ucieka

niemal bez przerwy. Myśli, Ŝe wróci do domu.

Chyba zaczęło się od butów. Takich lśniących, skórzanych i soczyście czerwonych, na

niebotycznych obcasach. Znalazłam ich zdjęcie w jednym z czasopism i wycięłam. Czasem

wyjmowałam je chyłkiem, Ŝeby sobie na nie popatrzeć, nie wiedzieć czemu zmieszana i

oszołomiona. PrzecieŜ chodziło tylko o buty. Hope i ja nosimy prawie jednakowe pantofle,

bezkształtne półbuciki o barwie owsianki, niezaprzeczalnie i dobitnie stosowne. Jednak po

cichu marzymy o manolach na sześciocalowych obcasach z pleksiglasu, zamszowych

klapkach w kolorze fuksji albo butach Jimmy’ego Choo [Manolo Blahnik, Jimmy Choo -

ekskluzywne marki butów. (Przyp. tłum.)] z ręcznie malowanego jedwabiu. Rzecz jasna to

absurd. JednakŜe pragnęłam tych pantofli tak gorąco, Ŝe niemal mnie to przeraziło. Jeden

jedyny raz chciałam wstąpić pomiędzy lśniące kartki czasopisma. Skosztować wykwintnych

potraw, obejrzeć filmy, przeczytać ksiąŜki. Wymarzone buty, ich rozradowana, zuchwała

czerwień oraz niebotyczne obcasy stanowiły symbol owego niedostępnego dla mnie świata.

Buty stworzone do wszystkiego - przybierania wytwornych i nonszalanckich póz, uwodzenia,

stąpania, fruwania - tylko nie do chodzenia.

Trzymałam zdjęcie w torebce, rozkładając je czasem niczym mapę prowadzącą do

skarbu. Hope wkrótce odkryła, Ŝe coś ukrywam.

- Wiem, Ŝe to głupie - powiedziałam. - Być moŜe tracę rozum. Pewnie skończę jak

pani Banerjee, nosząc dziesięć płaszczy i kradnąc cudzą bieliznę.

Hope roześmiała się na te słowa.

- Nie sądzę, Faith. Doskonale cię rozumiem. - Powiodła dłonią po stole w

poszukiwaniu filiŜanki z herbatą. Wie działam, Ŝe w podobnych sytuacjach lepiej jej nie

pomagać. - Chcesz zrobić coś niestosownego. Ja marzę o egzemplarzu „Lolity”, ty o

czerwonych butach. Dla ludzi w naszym wieku są to rzeczy jednakowo niestosowne. - Przy

sunęła się bliŜej, zniŜając głos. - Jest adres? - spytała.

Był. Knightsbridge. Równie dobrze mogła to być Australia.

- Hej! Butch i Sundance! - Wesoły Chris przyszedł umyć okna. - Planujecie napad?

Hope tylko się uśmiechnęła.

-Nie, Christopher - odrzekła przebiegle. - Ucieczkę.

Zaplanowałyśmy ją z chytrą przezornością jeńców wojennych. Miałyśmy działać z

zaskoczenia, co dawało nam istotną przewagę. Krzepiąco przewidywalne i bezpiecznie

Joanne Harris - W tańcu.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: