Kolekcja zachowawcza tradycyjnych odmian drzew owocowych. Jabłonie 2010rok.pdf

(1366 KB) Pobierz
5
Kolekcja zachowawcza
tradycyjnych odmian
drzew owocowych. Jabłonie.
923284442.048.png 923284442.049.png 923284442.050.png 923284442.051.png 923284442.001.png 923284442.002.png 923284442.003.png 923284442.004.png 923284442.005.png 923284442.006.png 923284442.007.png 923284442.008.png 923284442.009.png 923284442.010.png 923284442.011.png 923284442.012.png 923284442.013.png
Jak do nas trafić?
Śląski Ogród Botaniczny (ŚOB) znajduje się w dzielnicy Mikołów-Mokre.
Zajmuje powierzchnię 78 ha i wpisuje się w pofałdowany krajobraz dolin po-
toków: Jamna, Promna i Jasienica. Otoczenie Ogrodu stanowią pozostałości
historycznych kamieniołomów, a w jego skład wchodzą cenne drzewostany
Fiołkowej Góry.
Śląski Ogród Botaniczny znajduje się nadto w bliskiej lokalizacji autostrady
A4, w pobliżu dróg krajowych 44 i 81, a także w bezpośrednim sąsiedztwie
drogi wojewódzkiej nr 927.
Centrum Edukacji Przyrodniczej
i Ekologicznej
Nowa siedziba Śląskiego Ogrodu
Botanicznego
Z centrum Mikołowa do siedziby Ogrodu można się dostać komunikacją
miejską: busami K i P zatrzymującymi się w pobliżu siedziby (przystanek
Mokre Sosnowa). Autobusami nr 29, 294, 605 i 655, wysiadając na przy-
stanku Mokre Bar i kierując się ulicą Wojska Polskiego w kierunku kościoła
Świętego Wawrzyńca, można dotrzeć na teren kolekcji od strony ulicy Zam-
kowej, w okolicy Przedszkola im. Braci Miesięcy (Zamkowa 2).
923284442.014.png 923284442.015.png 923284442.016.png 923284442.017.png 923284442.018.png 923284442.019.png 923284442.020.png 923284442.021.png 923284442.022.png 923284442.023.png
 
Kolekcje
Obecnie w Śląskim Ogrodzie Botanicznym poza Kolekcją Zachowawczą
Starych Odmian Drzew Owocowych istnieją 3 kolekcje roślin. Są to:
Kolekcja Edukacyjna Roślin Energetycznych, Kolekcja Dendrologiczna oraz
Ericarium
KOLEKCJA EDUKACYJNA ROŚLIN ENERGETYCZNYCH (1)
zajmuje powierzchnię około 15 arów. Prezentuje 7 gatunków roślin wyko-
rzystywanych powszechnie na cele energetyczne. Więcej o kolekcji i rośli-
nach energetycznych przeczytacie w numerze 2 Zeszytów Edukacyjnych
Śląskiego Ogrodu Botanicznego
ERICARIUM (2), najmniejsza i najmłodsza, bo założona w 2009 roku,
z obecnie istniejących kolekcji, której celem jest zaprezentowanie różnorod-
ności roślin wrzosowatych. Na powierzchni 20 m 2 nasadzono tu 34 odmiany
wrzosów, wrzośców i Hebe sp. z wkomponowanymi roślinami iglastymi.
KOLEKCJA DENDROLOGICZNA (3) zajmuje powierzchnię prawie
4 ha. Powstała w 2008 roku jako pierwszy etap przebudowy istniejących
na terenie ogrodu zadrzewień. W skład kolekcji wchodzi około 40 odmian
ozdobnych roślin drzewiastych, takich jak magnolie, różaneczniki, azalie,
oczary i katalpy.
Sad I
rok założenia 2005
rozbudowywany od 2009
Sad II
rok założenia 2008
rozbudowywany od 2009
Kolekcja Zachowawcza Starych
Odmian Drzew Owocowych.
Jej częścią jest Kolekcja Sadownicza,
w której rosną drzewa Starych Odmian
1
2
3
3
923284442.024.png 923284442.025.png 923284442.026.png 923284442.027.png 923284442.028.png 923284442.029.png 923284442.030.png 923284442.031.png 923284442.032.png 923284442.033.png 923284442.034.png 923284442.035.png 923284442.036.png 923284442.037.png 923284442.038.png 923284442.039.png 923284442.040.png 923284442.041.png 923284442.042.png 923284442.043.png
Stare odmiany jabłoni
Uprawa drzew owocowych towarzyszy człowiekowi od zarania cywilizacji.
Początkowo owoce zbierano z dziko rosnących drzew, by później najlepsze
nasadzić w pobliżu swoich domów. Wraz z rozwojem praktyk ogrodniczych
drzewa zaczęto odpowiednio dobierać i rozmnażać uzyskując w ten sposób
rozmaite co do kształtu, rozmiaru i smaku owoce. Tak oto powstały odmiany
szlachetne. Były one w średniowieczu uprawiane jedynie na dworach kró-
lewskich oraz w ogrodach przyklasztornych, natomiast na wsiach znane były
tylko rodzime, lokalne odmiany.
Stare, bardzo różnorodne, rodzące owoce co dwa lata odmiany jabłoni zostały
wyparte po II Wojnie Światowej przez nieliczne nowoczesne odmiany, plo-
nujące corocznie i szczepione na specjalnych, karłowatych podkładkach. Sta-
re drzewa masowo zastępowano nowymi odmianami. Dopiero pod koniec lat
80. ubiegłego wieku zaczęto chronić przed wyginięciem stare odmiany jabło-
ni. Od tego czasu powstawały kolekcje w ogrodach botanicznych i arbore-
tach. W nielicznych zachowanych do tej pory starych sadach drzewa jabłoni
są często zaniedbane, poprzerastane i nadmiernie zagęszczone. Nasadzanie
odpowiednio dobranych młodych drzewek połączone z właściwą pielęgnacją
pozwala je ratować.
Zwiększenie liczby starych odmian drzew owocowych wpływa na wzrost
różnorodnościbiologicznej terenu, stwarzając miejsce do życia i żerowania
licznych organizmów, w tym: grzybówmikoryzowych , owadów, pajęczaków,
płazów, gadów oraz ptaków. Gniazdują tu przede wszystkim: zięba, szpak,
pliszka siwa, kos, drozd śpiewak, wróbel domowy i mazurek, dzięcioł, wilga,
sójka, bocian, sowy, dudek, sikory – bogatka, uboga i modra, a także wiele
innych.
różnorodność biologiczna – oznacza zróżnicowanie wszystkich ży-
wych organizmów pochodzących z ekosystemów lądowych, mor-
skich i innych wodnych ekosystemów oraz zespołów ekologicznych,
których są one częścią. Dotyczy to różnorodności w obrębie gatunku,
pomiędzy gatunkami oraz ekosystemami.
mikoryza – zjawisko polegające na współżyciu korzeni drzew z grzy-
bami. Tego typu symbioza daje obu gatunkom wzajemne korzyści
polegające na wymianie substancji odżywczych. Rośliny mają lepszy
dostęp do wody i soli mineralnych, natomiast grzyb korzysta z pro-
duktów fotosyntezy roślin – glukozy.
923284442.044.png 923284442.045.png 923284442.046.png
Uprawiane od stuleci tradycyjne drzewa owocowe poddawane były naturalnej
selekcji, przez co stały się bardziej niż odmiany nowoczesne odporne na cho-
roby, pasożyty oraz groźne dla nich wiosenne przymrozki. Uprawa tradycyj-
nych odmian jabłoni nie wymaga stosowania środków ochrony roślin, co czy-
ni owoce nie tylko smaczniejszymi, ale i zdrowszymi dla ludzi. Utrzymanie
starych sadów również dla zwierząt nie jest bez znaczenia. Drzewa owoco-
we stanowią dla nich nie tylko schronienie, miejsca żerowania i rozrodu, ale
również bogatą bazę pokarmową. Kwitnące drzewa przyciągają pszczoły, zaś
owoce są doskonałym pożywieniem dla ptaków i ssaków. Ponadto zakładanie
tradycyjnych sadów przydomowych przyczynia się do ochrony krajobrazu.
Ogranicza też erozję wietrzną i wodną gleby, zachowując naturalne piękno
okolicy.
Od 2005 roku chronimy stare odmiany drzew owocowych w Śląskim Ogro-
dzie Botanicznym, w naszej kolekcji tradycyjnych i lokalnie uprawianych
odmian drzew owocowych. Na powierzchni prawie 2,5 ha zgromadziliśmy
już 588 drzew jabłoni reprezentujących aż 270 odmian. Oprócz jabłoni zasa-
dziliśmy także wiśnie, grusze i śliwy. Kolekcje sadownicze są stale rozbudo-
wywane dzięki wsparciu inansowemu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Chcielibyśmy, aby w przyszłości w naszych kolekcjach znalazły się odmiany
drzew, które rosną jeszcze na terenie województwa śląskiego. Dlatego zało-
żyliśmy szkółkępodkładek . Rosną w niej młode drzewka, które w przyszło-
ści wykorzystywane będą do szczepienia na nich zrazów pobranych podczas
ekspedycji terenowych do starych sadów.
szkółka podkładek – wydzielone miejsce w sadzie, gdzie nasadzone zostały
podkładki drzew owocowych, które są odpowiednio pielęgnowane i przygoto-
wywane do szczepienia na nich zrazów pobranych z drzew owocowych.
szczepienie – wegetatywny sposób rozmnażania drzew owocowych polegający na
połączeniu zraza pobranego ze szlachetnej odmiany drzewa oraz podkładki.
zraz – jest częścią szlachetną rośliny, którą szczepi się na podkładce. Właści-
wości podkładki wpływają w dużym stopniu na cechy zaszczepionej rośliny.
podkładka – ukorzeniona część rośliny, na której szczepi się szlachetną odmianę
innej rośliny. Podkładka zapewnia szlachetnej roślinie dobrze rozwinięty system
korzeniowy zdolny do pobierania wody i soli mineralnych z podłoża. Ze względu
na siłę wzrostu podkładki dzielimy na: silnie rosnące, półkarłowe oraz karłowe.
5
923284442.047.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin