Biomechanika stawu kolanowego - wskazówki do terapii (Szapel).pdf - biomechanika - fizjo.awf

BIOMECHANIKA STAWU KOLANOWEGO

WSKAZÓWKI DLA POSTĘPOWANIA FIZJOTERAPEUTYCZNEGO Karol Szapel

WIĘZADŁO KRZYŻOWE PRZEDNIE - ACL

kłykieć boczny udowy (pow. tylno-przyśrodkowa)

przednia cz. plateau piszczeli (lekko bocznie i do przodu od guzka wyniosłości międzykłykciowej)

Więzadło biegnie od kłykcia udowego w dół, ku przodowi i przyśrodkowo, skręcając się o 90° wokół

własnej osi. Jest strukturą pozatorebkową , otoczone fałdem błony maziowej, a więc jest

wewnątrzstawowe , ale pozamaziówkowe .

Zbudowane z 3 pęczków włókien:

1. pęczek przednio - przyśrodkowy

2. pęczek tylno - boczny

3. pęczek pośredni (jest połączeniem obu poprzednich i umożliwia im niezależne napinanie się)

Nachylenie osi długiej przyczepów do płaszczyzny strzałkowej wynosi ok. 30° .

Dane metryczne :

Długość: 35 – 47mm

Szerokość max.: 5 – 11mm

WIĘZADŁO KRZYŻOWE TYLNE – PCL

kłykieć przyśrodkowy udowy (pow. przyśrodkowa)

tylna cz. plateau piszczeli (tylna cz. wyniosłości międzykłykciowej piszczeli)

Więzadło biegnie ku dołowi i do tyłu , krzyżując się z ACL od strony bocznej. Nachylenie osi długiej

więzadła do płaszczyzny poprzecznej wynosi ok. 45° .

Zbudowane jest z 2 pęczków :

1. przedni (przednio – boczny)

2. tylny (tylno – przyśrodkowy)

najnowsze badania wskazuja na istnienie 4 pęczków :

1. przedni

2. centralny

3. tylno – podłużny

4. tylno – skośny

Jest ściśle powiązane z tylnym rogiem łąkotki bocznej poprzez pęczek łąkotkowo-udowy. Błona

maziowa otacza górna część więzadła i dolną przednią.

Dane metryczne :

Długość: ok. 38mm

Szerokość: ok. 13mm

Z PCL ściśle związane są więzadła łąkotkowo-udowe przednie (AMFL ; Humphrya) i tylne (PMFL ;

Wrisberga), które swój początek mają na rogu tylnym łąkotki bocznej, biegną do przodu i do tyłu od PCL i

kończą się na kłykciu przyśrodkowym kości udowej. Ich uszkodzenie często może zaburzyć diagnostykę

uszkodzeń PCL i objawiać się mylnie jako ciało wolne.

Biomechanika ACL i PCL

ACL kontroluje translację dobrzuszną piszczeli (szufladę przednią). W wyproście pozostają napięte, przeprost

może spowodować zetknięcie się pęczków i ich uszkodzenie. Podczas zginania ACL rozlużnia się, przede

wszystkim pęczek tylno-boczny, a pęczek przednio-przyśrodkowy odpowiada za zmianę ruchu toczenia w ruch

ślizgowy.

PCL kontroluje szufladę tylną piszczeli (translację dogrzbietową). W wyproście pęczek przedni pozostaje

rozluzniony, centralny lekko napięty a pęczki tylne silnie napięte. Pęczek przedni pozostaje w napięciu przy

zgięciu 30 – 90°. Pęczek centralny (najszerszy) pozostaje w napięciu w zakresie 30 – 120°. Tylne pęczki

podczas zginania lekko się rozlużniają aby przy zgięciu 90° znów ich napięcie silnie wzrastało.

Więzadła krzyżowe są najsilniejszymi stabilizatorami w płaszczyżnie strzałkowej. Podczas ruchów biernych

odpowiadaja za zmianę ruchu toczenia w ruch slizgowy, a podczas dynamicznej pracy redukują translacje

piszczeli wywołane siłą ścinającą mięśni prostowników i zginaczy kolana.

Ruch prostowania w OKC (otwarty łańcuch kinematyczny) stopniowo obciąża ACL od kąta 40° aż do

wyprostu. Przy zginaniu w OKC PCL gwałtownie się napręża powyżej 30° i osiąga maksimum w około 90°.

Uważa się, że najoptymalniejszym kątem rozlużnienia obu więzadeł jednocześnie jest kąt ok. 22° zgięcia.

Rotacja zewnętrzna piszczeli powoduje rozlużnienie ACL i lekkie obciążenie PCL. Rotacja wewnętrzna jest

kontrolowana przez więzadła krzyżowe, głównie przez ACL który pozostaje napięty w całym zakresie tego

ruchu.

CKC (zamknięty łańcuch kinematyczny) powoduje redukcję sił ścinających w stawie poprzez kokontrakcję

mięśni prostowników i zginaczy (stabilizację dynamiczną) oraz kompresję stawu piszczelowo-udowego.

Z tego wynika, że ćwczenia CKC zdecydowanie mniej obciążają więzadła krzyżowe, o czym należy pamiętać

przy rehabilitacji po urazach i rekonstrukcjach ACL i/lub PCL.

Przez wiele lat ACL i PCL traktowano jako oddzielne struktury anatomiczne i biomechaniczne, lecz najnowsze

badania wskazuja na obecność pęczka międzykrzyżowego , który posiada unaczynienie i często własne

unerwienie. Odkrycie to bardzo zmienia obraz biomechaniczny więzadeł krzyżowych głównie ze względu na

znaczenie sensomotoryczne.

Artrometryka stawu kolanowego

Staw kolanowy jest zmodyfikowanym stawem zawisowym gdyż jego oś obrotu zmienia położenie w zależności

od ustawienia. Staw podzielony jest na 2 piętra – piętro górne - staw udowo-łąkotkowy (zgięcie-wyprost) i

piętro dolne – staw piszczelowo-łąkotkowy (ruchy rotacji wewnętrznej-zewnętrznej).

Staw kolanowy ma 6 stopni swobody we wszystkich płaszczyznach – w 3 płaszczyznach dla ruchów

rotacyjnych (obrót wokół osi) i w 3 dla ruchów translatorycznych (przesunięcie wzdłuż osi).

W płaszczyżnie strzałkowej zachodzi zginanie-prostowanie ; w płaszczyżnie czołowej zachodzi odwodzenie i

przywodzenie goleni (koślawienie i szpotawienie) ; w płaszczyżnie poprzecznej zachodzą rotacja wewnętrzna i

zewnętrzna goleni.

Czynne ruchy (pod kontrola mięśni) to zginanie-prostowanie i rotacje goleni. Koślawienie i szpotawienie są

ruchami „biernymi” (bez świadomej kontroli mięśni) i zachodzą w pozycjach zgięcia kolana i połączone są

zawsze z rotacją podudzia. Odwiedzenie skorelowane jest z rotacją zewnętrzną, a przywiedzenie z rotacją

wewnętrzną.

Ruchy translatoryczne zachodzą w każdej płaszczyżnie i nie są świadomie kontrolowane mięśniowo, z

wyjątkiem translacji dobrzusznej i dogrzbietowej piszczeli poprzez izometryczne napięcie prostowników lub

zginaczy kolana w odpowiednim ustawieniu stawu w OKC. Translacje są bardzo potrzebnymi ruchami stawu,

gdyż dają pewien zapas „swobody” oraz są niezbędne dla pełnej ruchomości stawu. Translację wykorzystuje

się w badaniu i terapii stawu.

Ruch zgięcie-wyprost zachodzi w płaszczyżnie strzałkowej.

Czynny wyprost może wynosić 5 – 10° (często określano jako przeprost). Ruch zgięcia zależy od

ustawienia biodra i tak przy zgiętym biodrze wynosi czynnie 140° , biernie 160° . Przy pośrednim

ustawieniu biodra zgięcie czynne wynosi ok. 120° .

Ruch rotacja wewnętrzna – zewnętrzna piszczeli zachodzi w płaszczyznie poprzecznej.

Ruch odwiedzenie-przywiedzenie piszczeli zachodzi w płaszczyżnie czołowej

Biomechanika stawu kolanowego - wskazówki do terapii (Szapel).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: