10_05.pdf

Klocki elektroniczne

System

projektowania

modułowego

część 10

Niniejszy, dziesiąty odcinek, jest już

ostatnim z serii “Systemu

projektowania modułowego”.

Każdej części towarzyszył artykuł

omawiający konstrukcję urządzenia,

składającego się z opisanych

modułów wraz ze wzorem płytki

drukowanej. Moduły omówione

w serii zestawiono w tabeli 1.1

w części 1. Każdy z modułów łatwo

połączyć z sąsiednimi modułami z tej

samej, a także z innych części.

W ostatnim odcinku serii są opisane

czujniki zbliżenia, stosowane na

przykład do detekcji metali albo do

pomiarów szybkości obrotowej.

W modułach procesorowych

zastosowano dwa różne sposoby

przetwarzania częstotliwości na

napięcie, a na końcu będzie mowa

o wspomnianym już w części 8

scalonym wyświetlaczu słupkowym

LM3914. Załączonym projektem

przykładowym jest szybkościomierz

rowerowy, który bez trudu daje się

przystosować także do innych

zastosowań.

Detektor zbliżenia

Jak już wykazano w innych częściach

serii, detekcja pozycji lub obecności

przedmiotu jest stosunkowo łatwa. Na

przykład fakt, że drzwi lub okno pozosta−

ją zamknięte, można wykryć za pomocą

opisanych w części 2 i 3 mikrowyłączni−

ka lub styku kontraktonowego i magne−

su, a przerwanie strumienia podczerwie−

ni za pomocą systemu opisanego w czę−

ści 8. Natomiast pomiar szybkości obro−

towej koła przekładni, wału silnika lub

koła rowerowego, jest nieco trudniejszy,

zwłaszcza gdy jest wymagany dokładny

pomiar liczby impulsów na sekundę.

Najbardziej chyba oczywistą metodą

pomiaru szybkości obrotowej koła jest

umocowanie na nim jednego lub kilku

magnesów, przebiegających w pobliżu

styku kontraktonowego, który reaguje

na ich zbliżenie. Odległość pomiędzy

magnesem a wyłącznikiem jest krytycz−

na. Gdy jest zbyt duża, wyłącznik nie bę−

dzie działał, a gdy jest zbyt mała, może

nastąpić pomiędzy nimi kolizja.

Nawet jeżeli przełączanie jest nieza−

wodne, styki odbijają się od siebie. To

niekorzystne zjawisko wielokrotnych

drgań styków, gdy magnes zbliża się do

nich lub oddala, jest niełatwym proble−

mem. Układy odkłócające w postaci opi−

sanych w części 2 przerzutników mono−

stabilnych pozwalają je opanować, ale

ograniczają górną częstotliwość działania

urządzenia.

Styki niezależnie od ich rodzaju ulega−

ją zużyciu, a okres ich eksploatacji okreś−

la się liczbą zadziałań, zwykle w setkach

tysięcy. W przypadku koła rowerowego

liczbę tego rzędu osiągnęłoby się po

przejechaniu niezbyt wielu kilometrów,

w takim więc przypadku należy zanie−

chać stosowania kontraktonów.

Zastosowanie światła

Jeżeli przewierci się jeden lub kilka ot−

worków w pełnym kole, to można skie−

rować przez nie wiązkę światła (lub pod−

czerwieni) na znajdujący się po drugiej

stronie fototranzystor lub fotodiodę. Fo−

torezystor (LDR), na przykład ORP12,

jest zbyt do tego celu zbyt powolny.

Gdy koło się kręci, światło dociera do

czujnika w formie impulsów, których

częstotliwość jest miarą szybkości obro−

towej koła. Moduły potrzebne do wyko−

nania takiego urządzenie zostały już opi−

sane. Czujnik światła w części 1, a sys−

temy podczerwieni w części 5.

Na zbliżonej zasadzie działa urządze−

nie, które wymaga namalowania na osi

lub na kole czarnych i białych pasków

i rejestrowania odbijanego przez nie

strumienia światła (lub podczerwieni). Is−

tnieją kompletne czujniki foto−odbiciowe

z umieszczonymi obok siebie w jednej

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/96

Klocki elektroniczne

rys. 10.2.

Wyjście to może pobierać do 25mA.

Przy napięciu zasilającym 12V i rezysto−

rze 1k W prąd kolektora wynosi 12mA,

znacznie mniej od dopuszczalnego. Dla

modułu procesorowego zupełnie wy−

starczy 1,2mA przy oporności 10k W .

W nieobecności pola magnetycznego

wyjście układu 3132 jest bliskie 0V, a po

zbliżeniu magnesu przerzuca się do sta−

nu wysokiego. Stany wyjścia układu

3133 są przeciwne.

Trzeba też pamiętać, że pole magne−

tyczne musi być właściwie skierowane

względem czujnika magnetycznego. Je−

żeli czujnik nie działa, należy spróbować

odwrócić magnes o 90°.

Detektor zbliżenia

CS209A

Za pomocą scalonego detektora zbli−

żenia typu CS209A z paru jeszcze ele−

mentami daje się wykrywać różne meta−

rys. 10.2

le, zwłaszcza miedź i aluminium. Jest on

w miarę czuły, ale bardziej skomplikowa−

ny. Jest to układ 8−nóżkowy, działający

przy zasilaniu od 4V do 24V, wyposażony

w dwa wyjścia z otwartym kolektorem

podobnie jak układy z efektem Halla. Je−

go zastosowania są liczne, w tym jako

czujnika obrotów, czujnika monet i czuj−

nika metali w szerszym zakresie, na

przykład rur i kabli w ścianach. Schemat

blokowy jego struktury wewnętrznej jest

przedstawiony na rys. 10.3

Rys. 10.1. Schemat blokowy i rozkład

wyprowadzeń czujników z efektem

Halla typu UGN3132U UGN3133U.

rys. 10.3.

Szczegóły sposobu użycia tego ukła−

du scalonego w module pokazuje rys.

rys. 10.3

rys.

10.4. Jego wyjścia 4 i 5 są oznaczone na

schemacie jako wysokie i niskie w sta−

nie spoczynkowym.Oba wyjścia wyma−

gają rezystorów podciągających (RL na

rys 10.3, czy R6 i R7 na rys. 10.4), umoż−

liwiających im przerzucanie się pomię−

dzy stanem niskim a wysokim w reakcji na

zmiany natężenia pola magnetycznego.

Jedno lub oba wyjścia mogą stero−

wać widoczne na rys. 10.4 LED, D1 i D2.

Jeżeli są potrzebne tylko takie wyjścia,

Rys. 10.2. Zasilanie obwodu wyjścio−

wego czujnika.

obudowie LED i fototranzystorem pod−

czerwieni.

Metody te są dobrze opanowane, ale

w niektórych warunkach niepewne,

zwłaszcza gdy istnieje ryzyko zakłócenia

ich działania przez światło zewnętrzne

lub przez podczerwień. Ryzyko to można

wyeliminować tylko za pomocą syste−

memu kodowania (moduły kodujący

i dekodujący opisano w części 5).

Przełączniki

z efektem Halla

Są także dostępne niedrogie czujniki

z efektem Halla, które w jednym ukła−

dzie scalonym zawierają sam czujnik

magnetyczny, stabilizator napięcia, ob−

wód stabilizacji temperaturowej, wzmac−

niacz, przerzutnik Schmitta i tranzystor

z otwartym kolektorem. Chodzi w tym

wypadku o UGN3132U i UGN3133U,

które z zewnątrz przypominają mały tran−

zystor. Ich trzy wyprowadzenia to zasila−

nie, 0V i wyjście. Działają przy napięciu

zasilania od 4,5V do 24V i są wewnęt−

rznie zabezpieczone przed odwróceniem

polaryzacji. Są ponadto całkowicie wolne

od zakłóceń wywoływanych przez odbi−

janie się styków i bardzo czułe. Schemat

blokowy tych czujników jest pokazany

na rys. 10.1

Rys. 10.3. Schemat

blokowy scalonego

detektora zbliżenia

typu CS209A.

rys. 10.1.

Trzeba zwrócić uwagę na wyjściowy

tranzystor z otwartym kolektorem. Nie−

świadomy użytkownik gdyby przyłączył

woltomierz pomiędzy wyjście a 0V, roz−

czarowałby się brakiem napięcia. Wy−

jście z otwartym kolektorem jest to po

prostu tranzystor, którego kolektor jest

pozbawiony wewnętrznego połączenia.

Trzeba połączyć go na zewnątrz z jakimś

podzespołem, przez który może do nie−

Rys. 10.4. Przykładowy schemat układu wykorzystującego CS209A.

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/96

go dopłynąć prąd. Doskonale nadaje się

do tego rezystor, jak pokazuje schemat

na rys. 10.2

10.4

rys. 10.1

Klocki elektroniczne

a sterowanie następnym modułem nie

jest wymagane, rezystory R6 i R7 można

pominąć.

Zastosowane kondensatory powinny

być wysokiej jakości, C1 polistyrenowy

o wąskiej tolerancji i warstwowy poliest−

rowy C2. Na rys. 10.1 nie ma kondensa−

tora blokującego zasilanie, moduł ten bo−

wiem będzie prawdopodobnie częścią

większego układu, blokowanego w spo−

sób omówiony w części 1. Nawiasem

mówiąc układ taki wymaga kondensato−

ra blokującego o pojemności min. 10nF.

Cewka detekcyjna

Inaczej niż UGN3132 i UGN3133,

układ CS209A nie jest bezpośrednim

czujnikiem metalu, emituje jedynie na

zewnątrz sygnał elektromagnetyczny za

pośrednictwem cewki L1, połączonej

przez rezystor R1 i wyprowadzenie

2 z wewnętrznym oscylatorem układu.

Rezystor ten służy do ograniczania prądu

cewki, gdy obwód L1−C1 nie jest dostro−

jony do częstotliwości oscylatora.

Kondensator C1 tworzy wraz z cewką

L1 obwód rezonansowy, od dostrojenia

którego zależy prąd płynący w L1. Oscy−

lator dostraja się dokładnie za pomocą

potencjometru VR1, przy czym R3 wy−

znacza minimalną oporność obwodu

strojenia. W razie potrzeby potencjometr

ten można zastąpić potencjometrem

montażowym.

Przedmioty metalowe zbliżone do

cewki wpływają na amplitudę sygnału

w cewce poprzez rozstrojenie obwodu.

Układ CS209A reaguje na zmiany tej am−

plitudy. Jako cewki zbliżeniowej można

użyć dławika 100µH. Doskonałe wyniki

daje się także osiągnąć za pomocą cewki

własnej roboty, jeżeli jej większe rozmia−

ry nie okażą się kłopotliwe. Do pierw−

szych prób nadaje się około 50 zwojów

zwyczajnego drutu montażowego, nawi−

niętego na tekturowej rurce o średnicy

3cm lub 4cm. Grubszy drut zapewnia

większy zasięg detekcji, a drut w emalii

zajmie mniej miejsca niż w drut w izola−

cji winylowej.

W układzie na rys. 10.4 D1 świeci,

gdy metal został wykryty. Potencjometr

VR1 należy ustawić tuż poniżej progu

świecenia D1, a tuż powyżej progu świe−

cenia D2. Gdy LED nie zostały przewi−

dziane, to do wyjścia będącego w spo−

czynku w stanie niskim (połączonego

z R7) trzeba przyłączyć woltomierz

i ustawić VR1 w pozycji tuż po przerzu−

ceniu wyjścia ze stanu wysokiego do

niskiego. Przesunięcie metalowego

przedmiotu w pobliżu cewki (na przykład

cążek) powinno wywołać zmianę sta−

nów LED, albo ponowne wychylenie się

woltomierza. W przeciwnym wypadku

trzeba dokładniej nastawić VR1.

Rys. 10.5. Przetwornik częstotliwości

na napięcie z przerzutnikiem mono−

stabilnym.

rys. 10.5. Prze−

rzutnik działa jako bufor i sterownik sze−

rokości impulsów. Każdy impuls we−

jściowy przerzuca wyjście przerzutnika

w stan wysoki na ustalony czas. Impulsy

wejściowe mogą być krótkie i o zmien−

nej długości, ale długość impulsów wy−

jściowych jest stała, jak pokazuje rys.

rys. 10.5

Odszukiwanie błędów

Układ ten może być trudny do urucho−

mienia, ponieważ indukcyjność cewki

i pojemność C1 są w znacznym stopniu

uzależnione od częstotliwości oscylato−

ra. Detektor może jednak bardzo dobrze

działać, potrzeba tylko trochę wytrwałoś−

ci. Niewielkie zmiany cewki lub jej dopro−

wadzeń wpływają na obwód i wymagają

ponownej regulacji VR1, zmieniającej

oporność pomiędzy wyprowadzeniami 1

i 8 układu scalonego. Nawet zmiana dłu−

gości przewodów prowadzących do

cewki wpływa w istotny sposób na

punkt przełączania układu.

Przy wartościach podanych na rys.

10.1 oporność pomiędzy końcówkami 8

i 1 może zmieniać się od 4.7k W do 27k W .

Jeżeli LED nie zmienią stanu w całym

tym zakresie, być może cewka wymaga

poszerzenia zakresu zmian oporności.

W takim razie można spróbować zastą−

pić VR1 potencjometrem montażowym

100k W , a R3 zmienić na 1k W . Zmiana

stanów LED powinna teraz już być możli−

wa, ale dokładne dostrojenie częstotli−

wości będzie znacznie trudniejsze.

Gdy nie można zaświecić D1, to trze−

ba zwiększyć całkowitą oporność obwo−

du (VR1 + R3) albo podwyższyć pojem−

ność C1. Jeżeli D1 nie da się zgasić, to

trzeba zmniejszyć oporność albo pojem−

ność.

Tachometr z układem 555

Do konwersji impulsów otrzymanych

z detektora szybkości obrotowej na syg−

nał proporcjonalny do szybkości można

użyć przetwornika częstotliwości na na−

pięcie, otrzymując w ten sposób tacho−

metr. Ponownie pojawia się w tym kon−

tekście czasowy układ scalony 555,

skonfigurowany tym razem jako prze−

rzutnik monostabilny, podobny do opisa−

rys.

10.6. Jednakże w tym systemie maksy−

malna częstotliwość zależy od czasu

przerzutu przerzutnika. Gdy częstotli−

wość impulsów wejściowych będzie

zbyt duża, wyjście przerzutnika po pros−

tu pozostanie na stałe w stanie wyso−

kim. Czas przerzutu przerzutnika oblicza

się z zależności:

t = 1,1 × R1 × C1

gdzie t jest w sekundach, R1 jest

w omach, a C1 w faradach. Jak już

wspominano przy innych okazjach, wy−

godniej jest oporność wyrażać w mega−

ohmach (M W ) i pojemność w mikrofara−

dach (µF), a czas otrzyma się także w se−

kundach.

Okres (T, wyrażony w sekundach)

i częstotliwość (f, mierzona w hercach,

Hz) wiąże zależność:

f = 1/T

Dzięki stabilności impulsów wyjścio−

wych tak pod względem amplitudy, jak

i długości, kondensator C2 ładuje się do

napięcia zależnego od częstotliwości im−

pulsów wejściowych. Na napięcie to ma−

ją wpływ także oporności rezystorów R2

i R3 oraz pojemność kondensatora C2,

ale gdy są one stałe, napięcie wyjściowe

jest w przybliżeniu proporcjonalne do

częstotliwości.

Układ działa dobrze, jeżeli zakres

częstotliwości nie jest zbyt duży, dobre

wyniki można otrzymać jeśli się trochę

poeksperymentuje. W zbyt szerokim za−

kresie proporcjonalność napięcia do

częstotliwości nie jest w pełni zachowa−

na. Zależnie od zastosowania może mieć

to znaczenie, ale nie zawsze. Dla bardzo

małych częstotliwości, np. niższych od

5Hz, tętnienia napięcia wyjściowego sta−

ją się znaczne.

Rys. 10.6. Impulsy wejściowe i wyjściowe przerzutnika monostabilnego.

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/96

nego w części 2 (rys. 2.10). Do tego celu

nadaje się w zasadzie każdy przerzutnik

monostabilny, jednak 555 wyróżnia się,

potrzebną ze względu na dokładność

przetwarzania, dobrą stabilnością czaso−

wą. Okazuje się, że z dokładnością wiążą

się pewne problemy. Zasadę działania

przetwornika wyjaśnia rys. 10.5

10.6

Klocki elektroniczne

Rys. 10.7. Schemat tachometru z układem 555.

wyższych częstotliwościach oporność

VR2 powinna być niższa, aby skrócić

czas reakcji układu, a przy niższych, na

przykład 5Hz, powinna być wyższa w ce−

lu zmniejszenia tętnień napięcia wyjścio−

wego. Do monitorowania tego napięcia

najlepiej nadaje się multimetr na odpo−

wiednim zakresie, bowiem jego impe−

dancja wejściowa jest wysoka i nie

wprowadza on obciążenia w mierzonym

punkcie. Jeżeli w układzie jest potrzebny

odczyt napięcia wyjściowego, zamiast

VR2 można włączyć miernik tablicowy

o poborze 1mA przy pełnym wychyleniu.

Może to jednak wymagać zmniejszenia

pojemności C3, pod warunkiem, że tęt−

nienia utrzymają się w dopuszczalnym

zakresie. Do monitorowania napięcia

wyjściowego nadaje się także wyświet−

lacz słupkowy, opisany w części 8 (rys.

8.9).

rys. 10.7. Przerzutnik jest wyzwalany

impulsami ujemnymi (gdy dodatnie na−

pięcie spada do zera) przez wejście 2.

Progiem wyzwalania jest 1/3 napięcia za−

silania.

Pewność działania z różnorodnymi

sygnałami wejściowymi zapewnia sprzę−

żenie zmiennoprądowe przez kondensa−

tor C1. Tylko sygnał o szybko opadają−

cym napięciu może wyzwolić układ.

Dzięki takiemu sprzężeniu przerzutnik

zostanie wyzwolony każdym ujemnym

skokiem napięcia, przewyższającym na−

pięcie progowe. Do kalibracji modułu

można użyć generatora fali prostokątnej,

połączonego z wejściem pojemnościo−

wym.

Czas przerzutu przerzutnika monosta−

bilnego dobiera się rezystorem R3 i kon−

densatorem C2. Napięcie wyjściowe

otrzymuje się z wyjścia 3 przez rezystor

R4, diody D1 i D2 i potencjometr VR1.

Dioda D1 uniemożliwia przepływ prądu

zwrotnego, gdy wyjście 3 jest w stanie

niskim. Dioda Zenera D2 zapewnia sta−

łość amplitudy impulsów docierających

do VR1, niezależnie od fluktuacji napięć

w innych punktach układu, zwłaszcza na−

pięcia zasilania. Napięcie stabilizacji dio−

dy Zenera nie ma wielkiego znaczenia,

pod warunkiem, że jest niższe od napię−

cia zasilania o co najmniej 2V. Rezystor

R4 ogranicza prąd płynący przez D2

w czasie, gdy wyjście 3 jest w stanie

wysokim.

Za pomocą potencjometru VR1 dobie−

ra się prąd płynący do kondensatora C3,

na którym ustala się napięcie wyjściowe

przetwornika. Potencjometr VR2 służy

do regulacji tempa odpływu ładunku

z C3, dzięki któremu napięcie na C3 ob−

niża się po zmniejszeniu się częstotli−

wości impulsów wejściowych. Od pozy−

cji VR2 zależy także poziom tętnień na−

pięcia wyjściowego. Ustawienie VR2 na−

leży dobierać w zależności od przewidy−

wanego zakresu częstotliwości. Przy

Tachometr

z układem LM2917

Tachometryczny układ scalony

LM2917 został specjalnie zaprojektowa−

ny do przetwarzania częstotliwości na

napięcie. Jest on dostępny w dwóch

wersjach, 8−końcówkowy LM2917N−8

i 14−końcówkowy LM2917N. Ta druga

wersja umożliwia trochę większą swo−

bodę przy projektowaniu układów, jed−

nak w opisywanym module wykorzysta−

no wersję 8−końcówkową. Wewnętrzne

schematy blokowe obu wersji przedsta−

wiono na rys. 10.8

Rysunek 10.9 przedstawia 8−końców−

kową wersję użytą jako tachometr ze

zmiennoprądowym sprzężeniem we−

jściowym przez obwód C1−R1. Można do

niego zastosować jeden z wcześniej opi−

sanych czujników, przedstawionych na

rys. 10.2 lub 10.4.

Przez rezystor R3 dopływa prąd do

wewnętrznej diody Zenera przetworni−

ka, która jest jego źródłem wzorcowym.

Podana oporność R3 jest dostosowana

do napięcia zasilania w granicach od 9V

do 12V. Kondensator C2 służy do stan−

daryzacji długości impulsów, kondensa−

tor C3 magazynuje ładunek dostarczany

przez impulsy wejściowe z podlegającą

pomiarowi częstotliwością, a rezystor

R2 wyznacza tempo upływu tego ładun−

ku. Zależności pomiędzy tymi trzema

elementami są skomplikowane i tłuma−

czenie ich wykracza poza ramy tego arty−

kułu. Warto zasugerować czytelnikom

eksperymentowanie z wszystkimi trze−

ma wartościami dla sprawdzenia reakcji

LM2917 na częstotliwość w różnych za−

kresach.

Rys. 10.8. Schematy blokowe scalonych tachometrów LM2917N−8 (z lewej)

i LM2917N (z prawej).

Rys. 10.9. Schemat tachometru z układem LM2917N−8.

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/96

Schemat tachometru

z układem 555

Kompletny schemat tachometru

z układem scalonym 555 jest pokazany

na rys. 10.7

rys. 10.7

rys. 10.8

rys. 10.8.

Układy te można zasilać napięciem od

8V do 28V. Cechuje je doskonała linio−

wość 0,3%, dużo lepsza od osiągalnej

przez układ 555.

Rysunek 10.9

rys. 10.8

Rysunek 10.9

Klocki elektroniczne

jściowe jest połową wejściowego. Dziel−

nik pokazany na rys. 10.10b umożliwia

płynną regulację napięcia wyjściowego

od zera do maksimum.

Więcej o wyświetlaczach

słupkowych

Wyświetlacze słupkowe LM3914 (li−

niowy) i LM3915 (logarytmiczny) zostały

opisane w części 8 Klocków Elektronicz−

nych (EdW 8/96) oraz w EdW 2/96. Dla

tych czytelników, którzy chcieliby z nimi

eksperymentować, interesujące będzie

kilka dodatkowych szczegółów. Odno−

szą się one do schematu modułu wy−

świetlacza na rys. 8.9 w części 8. Wy−

świetlacz ten działa poprawnie, gdy do−

cierający do niego sygnał wejściowy

zmienia się od 0V do 1,25V. Jeżeli sygnał

przekracza ten zakres, do jego redukcji

można użyć któregoś z dzielników, poka−

zanych na rys. 10.10. Sam natomiast

układ wyświetlacza słupkowego ułatwia

dostosowanie czułości do sygnałów niż−

szych od 1,25V. Na rys. 8.9 w części

8 górny punkt 6 dzielnika rezystorowego

jest połączony z wyjściem 7 wewnętrz−

nego źródła wzorcowego układu. Napię−

cie wzorcowe da się obniżyć za pomocą

potencjometru montażowego, połączo−

nego z tymi wyprowadzeniami w spo−

sób przedstawiony na rys. 10.11

Rys. 10.11. Regula−

cja czułości wyświet−

lacza słupkowego.

Rys. 10.10. Obniżanie napięcia

wyjściowego układu z rys. 10.9.

kiem tego zabiegu jest zwiększenie czu−

łości wyświetlacza na sygnał mniejszy

od 1,25V, porównywalne do użycia

wzmacniacza.

Zakończenie

Na tym kończy się seria Klocków

Elektronicznych. Mamy nadzieję, że po−

szczególne jej części dały czytelnikom

wgląd w sposoby łączenia różnych mo−

dułów w różnorodne układy o wielu za−

stosowaniach. Oczywiście, takie zesta−

wy są znacznie liczniejsze, a z ich mody−

fikacji i inspiracji mogą powstawać nowe

moduły i nowe układy. Jesteśmy pewni,

że wyobraźnia czytelników przyczyni się

do powstania nowych użytecznych i do−

starczających rozrywki sposobów ich

wykorzystania.

Napięcie na wyjściu 4 otrzymuje się

z otwartego emitera tranzystora wyjścio−

wego, wymagającego użycia rezystora

obciążającego R4. Z wyjścia jest także

wzięta pętla ujemnego sprzężenia zwrot−

nego do wejścia 7 wzmacniacza.

Tak jak w przypadku układu 555 na−

pięcie wyjściowe można monitorować

multimetrem cyfrowym na odpowied−

nim zakresie. Można do tego celu także

użyć opisanego w części 8 (rys. 8.9) wy−

świetlacza słupkowego. Jeżeli zachodzi

potrzeba obniżenia napięcia wyjściowe−

go LM2917, to zamiast rezystora R4

można zastosować jeden z wariantów

dzielnika napięcia, pokazanych na rys.

rys.

10.10. Rys. 10.10a przedstawia dzielnik

stały, którego całkowita oporność wyno−

si około 100k W . Stosunek oporności re−

zystorów wyznacza napięcie otrzymywa−

ne w punkcie ich połączenia. Gdy ich

oporności są jednakowe, napięcie wy−

Max Horsey

rys. 10.11. Skut−

Serię “Klocki Elektroniczne” opubliko−

waliśmy na podstawie umowy z Every−

day with Practical Electronics.

Cd. ze str. 6

wą i w sklepach AVT małych partii tanich

elementów. A tanie podzespoły pocho−

dzą z kupowanych od dużych producen−

tów końcówek produkcyjnych albo ele−

mentów z demontażu. Nie sposób więc

przewidzieć co znajdzie się w ofercie za

miesiąc. A dobre i tanie elementy błyska−

wicznie znikają z półek.

Oczywiście znamy sporo źródeł takich ta−

nich elementów, ale najczęściej nie są to

punkty sprzedaży detalicznej. Co robić?

Wypada chyba tylko zachęcić sklepy i fir−

my prowadzące lub gotowe prowadzić,

handel detaliczny i wysyłkowy do zarekla−

mowania się na łamach EdW. Jeśli znacie

lokalne źródła zakupu tanich elementów,

zwróćcie się, żeby ogłosiły się w EdW − re−

klama w rubryce Rynek i Giełda jest

bardzo tania (ok. 2 zł/cm 2 ), a i warunki

prawdziwej pełnokolorowej reklamy są

zachęcające. My ze swej strony możemy

na podstawie Waszych listów stworzyć

krajową mapę takich dobrych źródeł.

wielką wiedzę. Dopiero z EdW mogłem się

dowiedzieć wszystkiego od początku. Ale

czy na pewno od początku? Wydaje się,

że autorzy poszczególnych artykułów nie

zwrócili uwagi na fakt, że część (jeśli nie

większość) czytelników dopiero z ”Listów

od Piotra” dowiedziało się, jak działa i jak

jest zbudowany kondensator oraz jakie

parametry go charakteryzują. Trudno od

tak “zielonego” czytelnika wymagać,

aby zrozumiał opis działania choćby pros−

tego urządzenia elektronicznego, jeśli nie

wie, jak dziala tranzystor czy dioda.

W szkole podstawowej poświęca się na

wytłumaczenie działania tych dwóch ele−

mentów jedną godzinę lekcyjną, więc

któż zrozumie ich działanie, jeżeli na do−

datek nauczyciel “oświeci” nas wcześ−

niej, że “... w kondensatorze elektrolitycz−

nym elektrolit jest dielektrykiem, ponie−

waż przewodzi prąd tylko w jedną stro−

nę...” (!) Proponuję, aby na łamach EdW

zadomowiła się rubryka, w której w jak

najprostszy sposób przedstawiano by

działanie jednego z układów propono−

wanych w numerze, która wprowadziła

by “zielonych” czytelników w świat fa−

chowego nazewnictwa. (...)

Co sądzicie o takich “zielonych kartkach”

w EdW? Co powinny zawierać?

Piotr Lelito z Opola poruszył kilka spraw,

niektóre już były sygnalizowane w Pocz−

cie. Między innymi pisze: Ostatnio dosta−

łem katalog firmy P... z W..., lecz słyszałem

dużo złego o firmie p. mgr. M... Pytam,

czy waszym zdaniem warto zamawiać

cokolwiek w tej firmie? Proszę o szczerą

i obiektywną odpowiedź.

Piotrze! Nie możemy dać Ci żadnej odpo−

wiedzi, bo niczego tam nie kupujemy.

W EP3/95 był zamieszczony list oburzone−

go klienta tej firmy. Temat rzeczywiście

jest poważny i bolesny − dość często

otrzymujemy podobne listy ze skargami

czy ostrzeżeniami o oszustach. Nie widzi−

my tu swojej roli (nie możemy sprawdzać

rzetelności ofert publikowanych w prasie

elektronicznej), moglibyśmy jedynie publi−

kować wasze opinie, oczywiście z poda−

niem nazwiska i adresu naciągniętej oso−

by (aby uniknąć fałszywych oskarżeń).

W ten sposób dostępna byłaby informa−

cja, gdzie nie kupować. Ale Piotr idzie

dalej. Pyta: czy moglibyście zamieszczać

w EdW rubrykę STOP! OKAZJA? Tu wcho−

dzimy w dziedzinę handlu i reklamy. Jeśli

chodzi o EdW, to przy mniej więcej dwu−

miesięcznym cyklu wydawniczym trudno

byłoby zapewnić bieżącą informację

a potem sensowną dystrybucję wysyłko−

Krzysztof Wilkosz z Wrocławia pisze:

Mam 15 lat. Moje spotkanie z elektroniką

zaczęło się około 2,5 roku temu. Mimo ta−

kiego stażu i usilnych poszukiwań przez

dwa lata musiałem korzystać z pism dla

profesjonalistów i książek popularnonau−

kowych, które nie dość, że przestarzałe,

to jeszcze bardziej gmatwały moją nie−

Cd. na str. 51

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/96

rys.

10.10

rys. 10.11

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: