Stanisław Kot - Ideologja polityczna i społeczna Braci Polskich zwanych Arjanami (1932r.).pdf - ---15 RELIGIA - ligagm

STANISŁAW KOT

IDEOLOGJA

POLITYCZNA I SPOŁECZNA

BRACI POLSKICH

ZWANYCH ARJANAMI

WYDAWNICTWO

KASY IM. MIANOWSKIEGO, INSTYTUTU POPIERANIA NAUKI

WARSZAWA, PAŁAC STASZICA

1932

KRAKÓW — DRUK W. L. ANCZYCA I SPÓŁKI

Ideologja społeczno-polityczna anabaptystów. — «Kosturowcy» i «mie-

czowcy». — Organizacja komunistów morawskich. — Negatywny stosunek

do państwa.

Wiek XVI rozpoczął się pod znakiem wielkiego wzrostu auto-

rytetu państwa. Rozluźnienie średniowiecznej organizacji stanowej,

osłabienie powagi papiestwa i Kościoła, budzenie się idei państwa

narodowego i patrjotyzmu, wpływ antycznych poglądów na wszech-

moc państwa, wszystkie czynniki polityczne i ideologiczne składały

się na to, że z jednej strony państwa ówczesne zdobywały faktycznie

wielką potęgę, a z drugiej tak teorja, reprezentowana przez prawni-

ków i pisarzów politycznych jak szeroka opinja publiczna upatrywały

w państwie najdoskonalszą organizację sił ludzkich, powołaną do

realizacji najwyższych celów, sprawiedliwości i moralności. Postępy

reformacji przyczyniały się początkowo do zwiększania władzy i po-

wagi państwa: luteranizm oddawał w jego ręce opiekę nad życiem

religijnem bez ograniczeń, kalwinizm domagał się wprawdzie wpływu

«eforów» to jest przedstawicieli ludu na władzę państwową, ale tem

silniej, argumentami z biblji, podnosił autorytet państwa i zobowią-

zywał poddanych do religijnego dlań posłuszeństwa.

Jedynym czynnikiem, który ośmielał się na krytyczną ocenę nie-

tylko wszechwładzy państwa, ale nawet jego istotnych, powszechnie

uznanych zadań, był radykalizm religijny skrajnych sekt różnowier-

czych. Wprawdzie przygasła już tradycja średniowiecznych antypań-

stwowych ruchów kacerskich, nawet najmłodsza z ich rodziny grupa

Braci Czeskich odsunęła się od ideologji Piotra Chelčickiego i w końcu

XV wieku uznała rację bytu państwa i konieczność lojalnego ku

niemu stosunku, ale wrzenie wywołane przez wystąpienia Lutra i

Zwinglego przyczyniło się do obudzenia zapomnianych haseł, tym

razem w społeczeństwie germańskiem, i to na jego peryferjach, i na

południu w Szwajcarji, skąd szerzyły się po Szwabji, Bawarji i Ty-

rolu, podsycając zrewoltowane chłopstwo i ubogą ludność miast, i na

północy w Niderlandach, we Fryzji (menonici) i Westfalji.

Żywioły skrajne, roabudzone przez reformację, nadawały ru-

chowi społecznemu znamiona religijne. Uzasadniano go nauką Chry-

stusową, zasadami ewangelji i wzorami pierwotnego Kościoła. Jako

ideał wyznawano gminę chrześcijańską, złożoną z braci, wolnych

i równych, niezależnych od jakichkolwiek władz kościelnych prócz

przewodnictwa wyznaczonego z własnego łona. Oznaką zewnętrzną

Stanisław Kot - Ideologja polityczna i społeczna Braci Polskich zwanych Arjanami (1932r.).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: