Tadeusz Bednarczyk Budownictwo wodno-melioracyjne Cz.1 JAZY skrypt AR.pdf

AKADEMIA ROLNICZA im. H. KOŁŁĄTAJA

W KRAKOWIE

Skrypty dla Szkół Wyższych

TADEUSZ BEDNARCZYK

Budownictwo wodno-melioracyjne

Część I

JAZY

PODSTAWY PROJEKTOWANIA

WYKŁADY

Wydanie czwarte

Kraków 2004

SPIS TREŚCI

Wstęp

Rozdział 1

Ogólne wiadomości o budowlach wodno-melioracynych

1.1. Podział budowli wodno-melioracyjnych

1.2. Klasy budowli wodnych

1.3. Przepływy miarodajne i kontrolne

Rozdział 2

Ogólne wiadomości o jazach

2.1. Cechy charakterystyczne jazów

2.2. Cel piętrzenia

2.3. Podział jazów

2.4. Lokalizacja jazu

2.5. Oddziaływanie jazów na warunki przepływu

2.5.1. Oddziaływanie na przepływ wody

2.5.2. Wpływ na ruch rumowiska

2.5.3. Wpływ na zjawiska lodowe

2.6. Wpływ piętrzenia rzek na obszary przyległe

2.6.1. Wiadomości wstępne

2.6.2. Metody prognozowania i oddziaływanie wód spiętrzonych

2.6.2.1. Obliczanie ustalonego spiętrzenia wód

Rozdział 3

Obliczenia hydrauliczne jazów

3.1. Wiadomości wstępne

3.2. Obliczenie światła jazu przepuszczającego całość wód miarodajnych

3.2.1. Przelewy o kształcie praktycznym

3.2.2. Przelewy o szerokim progu

3.2.3. Współczynnik dławienia bocznego

3.3. Obliczenie światła jazu przy przepuszczeniu części wielkich wód przez

tereny zalewowe

3.4. Ustalenie wymiarów światła jazu

3.5. Wysokość progów jazów melioracyjnych

3.6. Ustalenie wielkości rozmycia poniżej budowli piętrzących

3.6.1. Wiadomości wstępne

3.6.2. Określenie wielkości rozmycia

3.6.3. Wzory na określenie wielkości wymycia

3.6.3.1. Określenie wielkości wymycia dla strumienia

przelewającego się nad przeszkodą

3.6.3.2. Rozmycie za wypadem z szykanami

3.6.4. Wzory stosowane w praktyce

Rozdział 4

Rozpraszanie energii wody

4.1. Wiadomości ogólne

4.2. Odskoki wodne

4.2.1. Odskoki o charakterze dennym

4.3. Urządzenia do rozpraszania energii wody

4.3.1. Niecki wypadowe

4.3.2. Progi wypadowe

4.3.3. Niecki wypadowe współpracujące z progiem

4.4. Ustalenie długości wypadu

Rozdział 5

Filtracja w podłożu budowli piętrzących

5.1. Wiadomości ogólne

5.2. Metody ustalania długości podziemnego obrysu budowli

5.2.1. Metoda siatki hydrodynamicznej

5.2.2. Metoda współczynników oporów określania parametrów filtracji

5.2.2.1. Podział obszaru filtracji oraz ustalenie wysokości strat

ciśnienia hydrodynamicznego

5.2.2.2. Wyznaczenie współczynnika oporu dla poszczególnych

fragmentów obszaru filtracji

5.2.2.3. Określenie obliczeniowej miąższości warstwy

przepuszczalnej T obl

5.2.2.4. Obliczenie wysokości strat ciśnienia hydrodynamicznego

5.2.2.5. Określenie zastępczej długości przepuszczalnego ponuru

5.2.2.6. Obliczenie filtracyjnej stateczności gruntu

5.2.3. Ustalenie długości obrysu filtracyjnego wg wytycznych

Instruktażowych

5.3. Filtracja za przyczółkami

WSTĘP

Skrypt ten przeznaczony jest dla studentów IV roku WIŚiG kierunku Inżynieria

Środowiska i stanowić powinien pomoc zarówno do wykładów jak i ćwiczeń z przedmiotu

budownictwo wodne.

Obecnie daje się zauważyć dotkliwy brak podręczników z zakresu budownictwa

wodno-melioracyjnego, a istniejące branżowe instrukcje na ogół są niedostępne dla

studentów, co skłoniło autora do napisania niniejszego skryptu. Wprawdzie obejmuje on

zagadnienie związane z projektowaniem jazów melioracyjnych, to należy pamiętać, że jazy są

jednymi z głównych budowli melioracji podstawowych, a dokładne poznanie zasad i metod

ich projektowania stwarza podstawę do zrozumienia istoty projektowania budowli wodnych.

Mając na uwadze ograniczoną ilość godzin wykładów, co nie zezwala na dokładne

zaznajomienie studentów z najnowszymi problemami projektowania budowli wodnych,

dokonano szczegółowego omówienia metod na ogół nie uwzględnionych w dotychczasowej

literaturze, Autor przewiduje wydanie II cz. skryptu, który dotyczyć będzie zagadnień

obliczenia i konstrukcji budowli wodnych.

Wprawdzie skrypt nie obejmuje całości zagadnienia projektowania budowli wodno-

melioracyjnych, to autor ma nadzieję, że stanowić on będzie zachętę dla studentów do

dalszych studiów i przemyśleń.

Rozdział 1

Ogólne wiadomości o budowlach wodno-melioracyjnych

1.1. Podział budowli wodno-melioracyjnych

Przeznaczeniem budowli melioracyjnych jest służyć melioracjom wodnym. Trudno

ustalić granicę między budowlami wodno-melioracyjnymi a wodnymi, gdyż większość

budowli wodnych może służyć wielorakim celom gospodarki wodnej, a więc i melioracjom

wodnym. Dlatego właściwe jest zaliczenie do budowli wodno-melioracyjnych wszystkich

budowli wodnych wykorzystanych dla potrzeb melioracji rolnych.

Podział budowli wodnych może być przeprowadzony według różnych kryteriów:

według sposobu działania, funkcji budowli, przeznaczenia, rodzaju konstrukcji, użytego

materiału do wykonania itp.

Ze względu na funkcje budowle wodne dzielą się na:

a) budowle piętrzące (jazy i zapory),

b) budowle upustowe (przelewy, spusty,

c) przewody i budowle prowadzące wodę (akwedukty, syfony, sztolnie, kanały itd.),

d) budowle regulacyjne,

e) ujęcie lub budowle ujęć,

f) budowle specjalne (śluzy komorowe, siłownie wodne, przepławki dla ryb itd.).

Budowle wodno-melioracyjne biorąc pod uwagę ich ważność i przeznaczenie można

podzielić na:

1. Budowle rzeczne - służące do ujęcia wody i kierowania jej na obszary meliorowane

(ewentualnie takie, które służą do regulacji rzek dla celów melioracyjnych),

a) zapory, jazy,

b) ujęcia wody,

c) budowle zabezpieczające dno przed erozją,

d) urządzenia służące do kierowania wody, do sieci melioracyjnej.

2. Budowle na sieci melioracyjnej

a) budowle do rozrządu i utrzymania stałego poziomu wody: jazy, zastawki, mnichy

przepusty,

b) urządzenia do rozprowadzenia wody; kanały, przewody, akwedukty, syfony,

c) urządzenia do połączenia poziomów dna na ciekach; progi, stopnie, kaskady,

bystrotoki,

d) urządzenia do zrzutu wody /przepuszczenia niskich wód/: upusty jałowe, prze-

wały, lewary, przelewy,

e) urządzenia drenarskie; wyloty, studzienki rewizyjne, zbiorcze,

f) urządzenia zapewniające komunikacje, na terenach zmeliorowanych: mosty,

kładki, brody,

g) rządzenia zapewniające powszechne użytkowanie wody: przepławki dla ryb,

wodopoje itd.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: