Zakażenia grzybicze skóry i błon Śluzowych.pdf

praktyka medyczna

Zenon Gwieździński

Zakażenia

grzybicze skóry

i błon śluzowych

– nowoczesne leczenie

lekiem z wyboru w licznych zaka¿e-

niach grzybiczych.

Nystatyna (Nystatin)

Nystatyna jest antybiotykiem wy-

izolowanym ze Streptomyces nour-

sei. Dzia³a g³ównie na Candida spp.

i Aspergillus fumigatus, nie wp³ywa

na dermatofity. Przy podaniu doust-

nym praktycznie nie ulega wch³ania-

niu, nie wch³ania siê równie¿ ze skó-

ry i b³on œluzowych, jest grzybosta-

tyczna i grzybobójcza.

W ostatnich latach notowany jest znaczny wzrost częstości

zakażeń grzybiczych na świecie. Narastająca liczba grzybic

przyczynia się do poszukiwania coraz skuteczniejszych le-

ków oraz wprowadzania pewniejszych, udoskonalonych

metod terapii. Dzięki temu lekarz ma obecnie do swojej

dyspozycji wiele związków i preparatów o silnie wyrażonej

aktywności przeciwgrzybiczej. Aktualnie dostępne są leki

zarówno o działaniu miejscowym, jak i ogólnym. Znajomość

ich zalet, wskazań i ograniczeń zastosowania stanowi nie-

zbędną podstawę nowoczesnej terapii przeciwgrzybiczej.

Stosowana jest przede wszystkim

miejscowo, w maœci, kremie, paœcie

i ¿elu, w stê¿eniu 100 000 j.w. w 1 g

i w zasypce w stê¿eniu 2 000 000

j.m./1 g. Podawana jest równie¿ do-

ustnie w zawiesinie zawieraj¹cej

100 000 j.m. w 1 g preparatu oraz ta-

bletkach zawieraj¹cych po 500 000

j.m. (4 razy dziennie 1 000 000 j.m.).

Wystêpuje tak¿e w tabletkach dopo-

chwowych po 100 000 j. (1–2 tabletki

dopochwowo codziennie przed snem).

Przyjmuje siê, ¿e ostatnio zaka¿e-

nia grzybicze wystêpuj¹ u ok. 10–20

proc. populacji [7]. Przez d³ugi czas

rozwój œrodków przeciwgrzybiczych

przebiega³ w cieniu badañ nad leka-

mi przeciwbakteryjnymi [6]. Teraz

dokona³ siê jednak du¿y postêp

w lecznictwie grzybic. Lekarz obec-

nie dyspouje wieloma preparatami

o mniejszej lub silnie wyra¿onej ak-

tywnoœci przeciwgrzybiczej, zarów-

no miejscowej, jak i ogólnej. Wiele

z nich odznacza siê szerokim zakre-

sem dzia³ania, wysok¹ skutecznoœci¹

i bezpieczeñstwem stosowania.

rzysty jest podzia³ Maleszki i Barana

[15], którzy podzielili specyfiki prze-

ciwgrzybicze na:

antyseptyki przeciwgrzybicze,

Natamycyna (Natamycin)

Wyodrêbniona zosta³a z promie-

niowca Streptomyces natalensis. Wy-

kazuje silne dzia³anie grzybobójcze.

Dzia³a g³ównie na grzyby z rodzaju

Candida i na Aspergillus spp. le

wch³ania siê z przewodu pokarmo-

wego. Nie wch³ania siê przez skórê

i b³ony œluzowe. Znana jest jako Pi-

mafucin. Przede wszystkim stosowa-

na jest miejscowo w 2 proc. kremie

oraz 2,5 proc. kroplach. Podawana

jest te¿ w dro¿d¿ycach przewodu po-

karmowego, doustnie w dra¿etkach

100 mg (4 razy dziennie). Zaleca siê

j¹ w zaka¿eniach dro¿d¿akowych po-

chwy, w tabletkach po 25 mg (1–2 ta-

bletki dziennie). W po³¹czeniu z neo-

mycyn¹ oraz hydrokortyzonem nosi

nazwê Pimafucort i wystêpuje w po-

staci lotionu, kremu oraz maœci.

antybiotyki przeciwgrzybicze,

chemioterapeutyki przeciwgrzy-

bicze.

Z du¿ej liczby leków przeciw-

grzybiczych omówione zostan¹ te,

które w nowoczesnej terapii stosowa-

ne s¹ najczêœciej.

Antybiotyki

Antybiotyki polienowe

Amfoterycyna B (Amphotericin B)

Amfoterycyna B wyizolowana zo-

sta³a z promieniowca Streptomyces

nodosus. Praktycznie nie rozpuszcza

siê w wodzie i w bardzo niewielkim

stopniu wch³ania siê z przewodu po-

karmowego. Ma szeroki zakres dzia-

³ania, obejmuj¹cy m.in. Candidaspp.

i Aspergillus spp., nie dzia³a na der-

matofity. Podawana jest do¿ylnie

w powolnym wlewie kroplowym,

dooponowo, dokana³owo, dopêche-

rzowo, œródotrzewnowo i œródstawo-

wo. Do¿ylnie stosuje siê pocz¹tkowo

0,1–0,2 mg/kg/dobê w ci¹gu 4–6

godz., stopniowo zwiêkszaj¹c dawkê

dzienn¹. Aplikowana jest tak¿e miej-

scowo na skórê lub b³ony œluzowe

w 3 proc. zawiesinie, maœci i kremie.

Mimo du¿ej toksycznoœci, nadal jest

Stosowane œrodki przeciwgrzybi-

cze obejmuj¹ bardzo wiele ró¿norod-

nych leków. S¹ wœród nich preparaty

wprowadzone w ostatnich latach oraz

leki starsze, u¿ywane niekiedy jako

œrodki uzupe³niaj¹ce. Mechanizm

dzia³ania najnowszych leków polega

g³ównie na ich wp³ywie na œcianê ko-

mórkow¹ grzyba b¹dŸ na syntezê je-

go kwasów nukleinowych lub wp³y-

wie na organelle komórkowe [15].

Leczenie mo¿e byæ ogólne, ogólne

i miejscowe oraz wy³¹cznie miejsco-

we. Przy stosowaniu tych metod ko-

nieczna jest znajomoœæ mechanizmu

dzia³ania leków, ich zalet i ograniczeñ

stosowania oraz objawów niepo¿¹da-

nych. Opublikowano wiele klasyfika-

cji leków przeciwgrzybiczych [4, 5, 8,

12, 14, 24]. Bardzo przydatny i przej-

Antybiotyki niepolienowe

Gryzeofulwina (Griseofulvin)

Jest wytwarzana przez 3 gatunki

Penicillium: griseofulvum, janczew-

ski i patulum. Stanowi pierwszy an-

tybiotyk przeciwgrzybiczy, skutecz-

ny ogólnie przy podaniu doustnym,

dzia³a grzybostatycznie, wywiera

dzia³anie tylko na dermatofity z ro-

dzaju Microsporum, Trichophyton

i Epidermophyton. Nie wp³ywa na

grzyby dro¿d¿opodobne. Stosowana

Przewodnik

Lekarza

praktyka medyczna

jest doustnie podczas posi³ku w daw-

ce 0,5–1 g/dobê w 4 dawkach. Dzie-

ciom podaje siê 10 mg/kg m. c. /do-

bê w 4 dawkach.

Daktarin, Gyno-Daktar) – 2 proc.

krem, ¿el, roztwór, lotion, puder,

Wykazuje silniejsze dzia³anie grzy-

bobójcze ni¿ Ketokonazol i ma

znacznie mniejsze w³aœciwoœci tok-

syczne. Charakteryzuje siê szerokim

zakresem dzia³ania obejmuj¹cym

dermatofity, grzyby dro¿d¿opodobne

i grzyby pleœniowe. Podawany bywa

doustnie w pojedynczej dawce dobo-

wej 100–200 mg. W zale¿noœci od

rodzaju choroby terapia trwa 2–4 tyg.

Odk³adanie siê leku w keratynie skó-

ry i jej przydatków przyczyni³o siê

do wprowadzenia w grzybicy pa-

znokci terapii pulsowej. Polega ona

na podawaniu przez 7 dni w miesi¹cu

2 razy dziennie 200 mg itrakonazolu

z 3-tygodniow¹ przerw¹ [2, 20, 25].

Stosuje siê 2 pulsy w grzybicy pa-

znokci r¹k i 3 lub wiêcej pulsów

w grzybicy paznokci stóp.

Ekonazol (Econazole, Pevaryl, Pe-

visone, Gyno-Pevaryl) – 1 proc.

krem, 1 proc. ¿el z liposomami,

puder, szampon, globulki dopo-

chwowe 50 mg i 150 mg,

Gryzeofulwina jest antybiotykiem

dobrze tolerowanym, mo¿e jednak

dawaæ objawy niepo¿¹dane, jak nud-

noœci, wymioty, biegunka, bóle brzu-

cha, zaburzenia orientacji, pareste-

zje, bezsennoœæ, niedokrwistoœæ, leu-

kopenia, porfirie, fotodermatoza,

pokrzywka, rumieñ wielopostacio-

wy. Wystêpuje pod nazw¹ handlow¹

Gricin, w tabletkach a 0,125.

Izokonazol (Isoconazole, Fazol,

Travogen, Travocory, Gyno-Tra-

vogen) – 1 proc. i 2 proc. krem,

1 proc. aerozol, globulki dopo-

chwowe 300 mg,

Butokonazol (Butoconazole) –

2 proc. krem,

Bifonazol (Bifonazole, Myco-

spor, Mycospor Onychoset) –

1 proc. krem i maœæ, 1 proc. roz-

twór, 1 proc. ¿el.

Chemioterapeutyki

przeciwgrzybicze

Leki azolowe

Pochodne azolowe otworzy³y no-

wy etap w leczeniu grzybic, który na-

zywany jest er¹ azolowych leków

przeciwgrzybiczych. Odznaczaj¹ siê

one nie tylko du¿¹ aktywnoœci¹ miej-

scow¹, ale tak¿e szerokim dzia³aniem

ogólnym. Wp³ywaj¹ przede

wszystkim na dermatofity, grzyby

dro¿d¿opodobne oraz liczne gatunki

grzybów dimorficznych i pleœnio-

wych. Mechanizm dzia³ania polega

g³ównie na hamowaniu demetylacji

wêgla C 14 w syntezie ergosterolu po-

trzebnego do budowy œciany komór-

kowej grzyba. Wi¹¿e siê to z przy³¹-

czeniem azoli do cytochromu P-450

w miejscu zajmowanym zazwyczaj

przez tlen, co hamuje proces deme-

tylacji C 14 [15, 19, 22, 23]. Leki azo-

lowe nale¿¹ do grupy chemioterapeu-

tyków. Wyró¿nia siê wœród nich po-

chodne I, II i III generacji [24].

Pochodne azolowe II generacji

Ketokonazol (Ketoconazole)

Stanowi on prze³om w nowocze-

snej terapii przeciwgrzybiczej.

Wch³ania siê dobrze po podaniu do-

ustnym i dlatego znalaz³ szerokie za-

stosowanie w leczeniu ogólnym za-

ka¿eñ grzybiczych. Jest pierwszym

lekiem z grupy pochodnych azolo-

wych, który okaza³ siê skuteczny

w leczeniu grzybic paznokci i w³o-

sów. Ma szeroki zakres dzia³ania

obejmuj¹cy wszystkie dermatofity

i grzyby z rodzaju Candida. Jest przy-

datny w doustnym leczeniu grzybic

skóry i jej przydatków oraz b³on œlu-

zowych, a tak¿e grzybic narz¹do-

wych. Stosowany jest doustnie w ta-

bletkach po 200 mg (dawka dzienna

200-400 mg) i zawiesinie oraz w po-

staci 2 proc. kremu i szamponu. Wy-

stêpuje pod nazw¹ Oronazol, Ketoko-

nazol, Nizoral, Terzolin, Ketozol. Lek

nie powinien byæ podawany kobie-

tom ciê¿arnym i karmi¹cym.

Lek jest dobrze tolerowany. Ob-

jawy niepo¿¹dane na ogó³ nie wystê-

puj¹ lub s¹ nieznaczne: nudnoœci,

wymioty, biegunka, ból brzucha, za-

wroty i bóle g³owy, zwiêkszenie ak-

tywnoœci enzymów w¹troby. Prepa-

rat produkowany jest w postaci kap-

su³ek zawieraj¹cych 100 mg leku.

Wystêpuje pod nazwami handlowy-

mi Orungal, Sporanox, Sempera.

Flukonazol (Fluconazole)

Jest podwójnie fluorowan¹ po-

chodn¹ azolow¹ III generacji

i pierwszym lekiem rozpuszczalnym

w wodzie, który mo¿e byæ podawa-

ny doustnie i do¿ylnie. Stanowi

pierwszy doustny lek przeciwgrzy-

biczy, który nie wp³ywa w istotny

sposób na czynnoœæ w¹troby i jedno-

czeœnie jest pozbawiony nefrotok-

sycznoœci [6]. Zakres jego dzia³ania

obejmuje grzyby dro¿d¿opodobne

i dermatofity. Stosowany jest doust-

nie i do¿ylnie we wlewach, w tych

samych dawkach przy obu drogach

podania. Wykazuje szczególn¹ sku-

tecznoœæ w dro¿d¿ycach, przy czym

w zaka¿eniach dro¿d¿akowych oka-

za³ siê wielokrotnie silniejszy

w dzia³aniu ni¿ Ketokonazol [12].

Pochodne azolowe I generacji

znalaz³y zastosowanie w leczeniu

miejscowym grzybic skóry i b³on

œluzowych. Nale¿¹ do nich: Klotry-

mazol, Mikonazol, Ekonazol, Izoko-

nazol, Butokonazol i Bifonazol.

Przedstawicielem II generacji jest

Ketokanazol. Generacjê III stanowi¹

Itrakonazol, Flukonazol i Terkonazol.

W czasie leczenia ogólnego mog¹

zdarzaæ siê niewielkie objawy niepo-

¿¹dane, jak: nudnoœci, wymioty, su-

choœæ w jamie ustnej, bóle brzucha,

zawroty i bóle g³owy, sennoœæ, hepa-

totoksycznoœæ, ginekomastia, impo-

tencja, ³ysienie, œwi¹d skóry.

Podaje siê go najczêœciej w daw-

ce 50–100 mg/dobê przez 7–14 dni.

Jest preparatem dobrze tolerowa-

nym. Nie daje istotnych objawów

niepo¿¹danych. Przeciwwskazany

jest u kobiet w ci¹¿y i w okresie lak-

tacji oraz u chorych ze znacznymi

zaburzeniami nerek i w¹troby [15],

a tak¿e u dzieci do 16. roku ¿ycia.

Pochodne azolowe I generacji do-

stêpne s¹ jako:

Pochodne azolowe III generacji

Pochodnymi III generacji s¹ Itra-

konazol, Flukonazol i Terkonazol.

Klotrymazol (Clotrimazolum,

Canesten) – 1 proc. krem, 1 proc.

roztwór, tabletki dopochwowe

0,1 g, 0,2 g, 0,5 g,

Itrakonazol (Itraconazole)

Jest pochodn¹ triazolow¹, pierw-

sz¹ pochodn¹ skuteczn¹ po podaniu

pojedynczej dawki doustnej na dobê.

Mikonazol (Miconazole, Daktar,

Przewodnik

Lekarza

praktyka medyczna

Flukonazol wystêpuje w postaci

kapsu³ek po 0,05 g i 0,1 g oraz w sy-

ropie 0,005 g/1 ml, znany jest pod

nazw¹ Diflucan w kapsu³kach po 50

mg, 100 mg, 150 mg, 200 mg, w sy-

ropie fl. a 150 ml (1 ml zawiera

5 mg) i ampu³kach (2 mg w 1 ml).

Inne preparaty to Fungata (kapsu³ki

a 150 mg), Triflucan (kapsu³ki po 50

mg, 100 mg, 200 mg i fl. a 200 mg

w 100 ml).

ci w zale¿noœci od wagi cia³a od

62,5 mg/dobê do 125 mg/dobê. Czas

leczenia w grzybicach skóry wynosi

od 1 do 2 tyg. Bardzo korzystne jest

równie¿ leczenie zewnêtrzne trwaj¹-

ce zwykle od 1 do 2 tyg. [6, 16, 24].

Ciclopirox (Cyclopirox)

Jest pochodn¹ pirydynonu stoso-

wan¹ w po³¹czeniu z etylamin¹

(Cyclopiroxolamine, Ciclopirox Ola-

mine). Dzia³a na wiêkszoœæ grzybów

chorobotwórczych dla cz³owieka,

wykazuje aktywnoœæ przeciwzapal-

n¹ i hamuje syntezê prostaglandyn

oraz leukotrienów. Lek znajduje za-

stosowanie we wszystkich posta-

ciach grzybicy skóry g³adkiej i ow³o-

sionej oraz grzybicy paznokci i po-

chwy. Wystêpuje w postaci pudru,

roztworu i lakieru do paznokci. Do

najbardziej znanych preparatów na-

le¿¹: Batrafen, Loprox, Mycoster,

Nagel Batrafen.

Terbinafina jest zazwyczaj dobrze

tolerowana. Podczas leczenia doust-

nego objawy niepo¿¹dane wystêpuj¹

rzadko i s¹ ³agodne. Maj¹ postaæ do-

legliwoœci ¿o³¹dkowo-jelitowych

(nudnoœci, wymioty, bóle brzucha),

zawrotów i bólów g³owy oraz od-

czynów skórnych (œwi¹d, rumienie,

pokrzywka). Lek jest przeciwwska-

zany u kobiet w okresie ci¹¿y i lakta-

cji. Preparat produkowany jest pod

nazw¹ Lamisil w tabletkach 125 mg

i 250 mg oraz w 1 proc. kremie,

1 proc. sprayu i 1 proc. w p³ynie.

Terkonazol

Jest to pochodna triazolowa o dzia-

³aniu przeciwgrzybiczym, obejmuj¹-

cym dermatofity i grzyby dro¿d¿opo-

dobne. Stosowany jest w leczeniu

grzybic skóry w postaci 2 proc. kre-

mu oraz grzybicy pochwy w tablet-

kach dopochwowych. Wystêpuje pod

nazw¹ handlow¹ Terazol jako krem

oraz Gyno-Terazol jako globulki do-

pochwowe 80 mg, Terazol 3 (globulki

dopochwowe 80 mg), Terazol 7 (0,4

proc. krem dopochwowy).

Antyseptyki przeciwgrzybicze

Do tej grupy œrodków nale¿¹:

1,5–3 proc. nalewka jodowa, kwas

salicylowy, kwas benzoesowy, kwas

borny, siarka w postaci wolnej lub

zwi¹zanej (tiosiarczan sodu), orga-

niczne zwi¹zki rtêci, chloroheksydy-

na, 8-hydroxychinolina, barwniki

anilinowe (fiolet goryczki, zieleñ ma-

lachitowa i brylantynowa), kwas un-

decylenowy (preparaty: Unguentum

Undecylenicum, Mycodecyl, Myko-

dermin, Mycochlorin, Undofen), Pig-

mentum Castellani (barwnik karbo-

lowo-fuksynowy), maœæ Whietfielda

(12 proc. kwasu benzoesowego

i 6 proc. kwasu salicylowego), nad-

manganian potasu (Potassium Hy-

permanganicum) jako 1:5 000 roz-

twór w zapalnych dro¿d¿ycach oko-

lic wyprzeniowych.

Naftyfina (Naftifin)

Jest to syntetyczna alliloamina

stosowana tylko w leczeniu ze-

wnêtrznym, wykazuj¹ca wysok¹ ak-

tywnoœæ wobec dermatofitów,

a mniejsz¹ w stosunku do grzybów

dro¿d¿opodobnych Candida. Lek

produkowany jest pod nazw¹ Exode-

ril w formie kremu, ¿elu i roztworu.

Inne chemioterapeutyki

przeciwgrzybicze

Terbinafina (Terbinafine)

Terbinafina jest pochodn¹ allilo-

aminow¹ o w³aœciwoœciach grzybo-

bójczych i grzybostatycznych [21].

Dzia³a skutecznie na dermatofity

i grzyby dro¿d¿opodobne. Zak³óca

wybiórczo wczesn¹ fazê biosyntezy

steroli grzybów. Prowadzi to do nie-

doboru ergosterolu i wewn¹trzko-

mórkowej kumulacji skwalenu, co

przyczynia siê do zahamowania

wzrostu i œmierci komórek grzybów.

Terbinafina dzia³a przez hamowanie

epoksydazy skwalenu w œcianie ko-

mórkowej grzybów. Enzym epoksy-

daza skwalenu nie jest zwi¹zany

z uk³adem cytochromu P-450 i dziê-

ki temu Terbinafina nie wp³ywa na

metabolizm innych leków oraz hor-

monów.

Terbafina jest pierwsz¹ doustnie

aktywn¹ alliloamin¹ [17]. Wykazuje

du¿¹ lipofilnoœæ i szybko wch³ania

siê po podaniu doustnym. Gromadzi

siê w warstwie rogowej naskórka,

³oju skórnym, mieszkach w³osowych

i przenika do p³ytek paznokciowych.

Podawana doustnie lub stosowana

miejscowo jest bardzo skuteczna

[1, 3, 7, 9, 10, 13, 17]. Przy stosowa-

niu doustnym polecana jest jednora-

zowa dawka 250 mg/dobê, a u dzie-

Amorolfina (Amorolfine)

Jest to pochodna morfoliny o dzia-

³aniu grzybobójczym i grzybostatycz-

nym [11, 15]. Hamuje biosyntezê ste-

roli w œcianie komórkowej grzybów

na 2 ró¿nych etapach, tj. blokowaniu

8-14-reduktazy oraz 8-7 i 8-8-izome-

razy [15]. Dochodzi do nagromadze-

nia ignosterolu oraz zaburzeñ synte-

zy chityny w œcianie komórki i jej

œmierci. Jest tak samo aktywna w sto-

sunku do dermatofitów jak alliloami-

ny, a wyraŸnie aktywniejsza od azo-

li. Jej si³a grzybostatyczna wobec

grzybów dro¿d¿opodobnych jest

wiêksza ni¿ alliloamin i podobna do

azoli. Wykazuje du¿¹ zdolnoœæ do pe-

netracji w g³¹b naskórka w postaci

kremu i wnika do p³ytek paznokcio-

wych w formie lakieru.

Wspó³czesna terapia przeciwgrzy-

bicza powinna byæ poprzedzona w³a-

œciwym rozpoznaniem, które ustala

siê na podstawowe objawów klinicz-

nych i badania mikologicznego. Roz-

poznanie w oparciu tylko o obraz kli-

niczny jest niewystarczaj¹ce.

Badania mikologiczne obejmuj¹:

badanie mikologiczne, bezpo-

œrednie pobranego materia³u

w 10 proc. roztworze wodoro-

tlenku potasu (KOH),

Szczególnym wskazaniem do jej

stosowania jest grzybica paznokci

[18] wywo³ana przez dermatofity,

grzyby dro¿d¿opodobne i pleœnie.

Lek produkowany jest pod nazw¹

Loceryl w postaci 0,25 proc. kremu

oraz 5 proc. lakieru do paznokci.

barwienie wymazów metod¹

Grama i PAS,

hodowlê na pod³o¿ach (agarowe

Sabourauda i Nickersona-Mañ-

kowskiego, Brain Heart Infusion –

BHI, agar ry¿owy s³odowy i ka-

Przewodnik

Lekarza

praktyka medyczna

wowy, agar ry¿owy z dodatkiem

Twen 80, pod³o¿e Gorodkowej),

W zaka¿eniach grzybiczych skóry

i b³on œluzowych lekarz mo¿e wybraæ

w terapii miejscowej tradycyjnie sto-

sowane od wielu lat preparaty anty-

septyczne, mo¿e te¿ siêgn¹æ po naj-

nowsze i o wiêkszej sile dzia³ania po-

chodne imidazolowe i alliloaminy

oraz morfoliny. Te nowoczesne i sku-

teczniejsze preparaty zapewniaj¹ tak-

¿e wiêkszy komfort leczenia i na ogó³

nie maj¹ w³aœciwoœci brudz¹cych

oraz dra¿ni¹cych. W przypadkach

o du¿ej rozleg³oœci lub szczególnej

lokalizacji zmian chorobowych lekarz

mo¿e zdecydowaæ siê na podawanie

œrodków dzia³aj¹cych ogólnie, osob-

no lub w skojarzeniu z preparatem do

u¿ytku zewnêtrznego.

d³ugotrwa³a grzybica hiperkera-

totyczna stóp i r¹k wywo³ana

grzybem Trichophyton rubrum,

testy: mikolinowy, API Candida,

API-20C, API-20C AUX, Uni-

Yeast Test, Auxacolor, ID32C

i inne.

grzybica paznokci dotycz¹ca co

najmniej kilku palców,

rozleg³e, d³ugotrwa³e lub uk³adowe

zaka¿enia dro¿d¿akowe, przypad-

ki nawrotów choroby lub niesku-

teczne leczenie miejscowe [7, 12].

badanie histopatologiczne (po-

mocne w rozpoznawaniu grzybi-

cy paznokci, grzybic podskór-

nych i g³êbokich).

Wielkim postêpem jest wprowa-

dzenie doustnego leczenia grzybicy

paznokci metod¹ pulsacyjn¹. Umo¿-

liwia ona zastosowanie bardzo sku-

tecznej i bezpiecznej terapii bez ko-

niecznoœci operacyjnego usuwania

chorych p³ytek paznokciowych.

Dokonany przegl¹d leków wyka-

zuje, ¿e zasób œrodków przeciwgrzy-

biczych dostêpnych obecnie na ryn-

ku farmaceutycznym jest bardzo bo-

gaty. Niezmiernie wa¿ny jest wybór

stosownego preparatu i w³aœciwej

metody leczenia. Pomocne mog¹ byæ

przy tym: ustalenie gatunku grzyba,

ocena umiejscowienia zmian choro-

bowych, ich rozleg³oœci i nasilenia

stanu zapalnego oraz okreœlenie ogól-

nego stanu zdrowia z uwzglêdnie-

niem narz¹dów wewnêtrznych. Jest

to szczególnie istotne przy podejmo-

waniu decyzji dotycz¹cej stosowania

leków dzia³aj¹cych ogólnie.

Wskazania do leczenia ogólnego

Wskazaniami do leczenia s¹:

Piœmiennictwo u autora

prof. dr hab. Zenon GwieŸdziñski

kierownik Katedr y

i Kliniki Dermatologii

Akademii Medycznej

w Bydgoszczy

wieloogniskowa grzybica po-

wierzchowna skóry ow³osionej,

rozleg³e zmiany na skórze g³ad-

kiej, niezale¿nie od rodzaju grzy-

ba wywo³uj¹cego, szczególnie

w przypadku grzybicy przewle-

k³ej skóry (tinea cutis chronica),

Lekarza 95

Przewodnik

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: