Jak odnowiona liturgia wzbogaca tradycyjną.pdf

Nowy Ruch Liturgiczny: Jak odnowiona liturgia wzbogaciþa liturgiħ tra... http://nowyruchliturgiczny.blogspot.com/2008/11/jak-odnowiona-liturg...

Ļroda, 5 listopad 2008

Jak odnowiona liturgia wzbogaciþa liturgiħ

tradycyjnĢ

Ogþoszenie

Zapraszamy do wspþpracy autorw tekstw ,

zwþaszcza osoby duchowne.

Poszukiwani sĢ takŇe dyspozycyjni tþumacze z

jħzykw obcych.

Zachħcamy do przesyþania reportaŇy z waŇnych

wydarzeı krajowych i zagranicznych.

Zdarza siħ dzisiaj, gdy rozmawiamy ze starszymi ludŅmi, ktrzy przychodzĢ na Msze

Ļw. w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego, Ňe áwtedyÑ ta zwyczajna Msza Ļw.

wyglĢdaþa jakby trochħ inaczej. Niby jest to samo, a jednak coĻ siħ zmieniþo.

Sprbujmy przyjrzeę siħ, skĢd wynika to swego rodzaju rozczarowanie?

Troska o to jak powinien wyglĢdaę najbardziej prawidþowy sposb uczestnictwa wiernych w

Mszy Ļw. byþ jednym z najwaŇniejszych wyzwaı ruchu liturgicznego przeþomu XIX i XX

wieku. Dylemat, jak oŇywię udziaþ ludu w akcji liturgicznej trwaþ niemalŇe do dnia, w ktrym

weszþa w Ňycie reforma liturgiczna. RozwaŇano wwczas kwestie, ktre wspþczeĻnie sĢ dla

nas zupeþnie zadziwiajĢce. Jeszcze w 1960 r. ks. dr Wþadysþaw ĺpikowski w ksiĢŇce áLiturgia

Mszy ĺwiħtej. O doskonaþym uczestnictwie we Mszy Ļw.Ñ (Wydawnictwo ĺw. Wojciecha,

1960) pisaþ: áPraktycznie biorĢc, lud niechaj przede wszystkim odpowiada na wszystkie

wezwania kapþana. Gdy wiħc kapþan wszystkich pozdrawia sþowy áDominus vobiscum Î Pan

z wamiÑ, niech wtedy nie sam ministrant, nie sam organista, nie sam chr, lecz caþy lud

Ļpiewem odpowie: áEt cum spiritu tuo Î I Pan z tobĢÑ. Widzimy zatem, Ňe koniecznoĻę

zamieszczenia takiego pouczenia w ksiĢŇce, majĢcej byę praktycznym przewodnikiem

uczestnictwa w liturgii, byþa z pewnoĻciĢ poparta realnymi problemami, z ktrymi stykano siħ

w tamtych czasach. Daje nam to do zrozumienia, na jakim poziomie staþ elementarny udziaþ

wiernych w Mszy Ļw. w tamtych czasach.

Z rŇnych Ņrdeþ popartych opowiadaniami Ļwiadkw dowiadujemy siħ, Ňe nie byþo

wyjĢtkiem, gdy w czasie Mszy Ļw. wierni juŇ nie tylko po cichu, ale caþkiem gþoĻno recytowali

rŇaniec, Ļpiewali godzinki, czy nucili pieĻni zupeþnie niezwiĢzane z przebiegiem liturgii. Nie

naleŇaþo bowiem do rzadkoĻci Ļpiewanie przez lud pieĻni polskich w momencie gdy kapþan

odmawiaþ Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus i Agnus Dei. Ks. ĺpikowski skarŇy siħ nawet:

áMwiĢc o Ļpiewie w czasie Mszy Ļw. nie moŇemy nie napiħtnowaę jako niezgodne z

duchem liturgicznym Ļpiewania pieĻni nie majĢcych zwiĢzku ze MszĢ Ļw., chociaŇby

skĢdinĢd byþy jakoĻ sercu naszemu bliŇsze, droŇsze i milsze, jak np. áKiedy ranneÑ w czasie

Credo, albo GodzinkiÑ. Wprowadzenie zasady Ļpiewania pieĻni zgodnych z aktualnym

etapem liturgii staþo siħ nawet do pewnego stopnia zalecanym wzorem. O Ļpiewie przez lud

pieĻni w jħzyku þaciıskim moŇna byþo zaĻ mwię jako o prawdziwym ideaþ. OczywiĻcie Ļpiew

ten byþ w koĻcioþach obecny. Sþychaę go byþo zwþaszcza w parafiach miejskich, gdzie

pracowaþy zakony np. dominikanie, w koĻcioþach akademickich, u benedyktynw w Tyıcu,

gdzie Î takŇe w mniejszych miejscowoĻciach Î trafiþ siħ wraŇliwy na liturgiħ duszpasterz. O

wiele wiħcej pracy niŇ dzisiaj miaþy chry parafialne, ktre podnosiþy poziom liturgii

wykonujĢc dobrze przygotowane Ļpiewy þaciıskie.

Dzisiaj tak rŇnorodne i nie sprecyzowane odgrnie zachowanie wiernych w czasie Mszy

Ļw. musi budzię nasze zdziwienie, ale powinniĻmy uĻwiadomię sobie, jakie realia panowaþy

w polskich koĻcioþach jeszcze poczĢtkiem XX wieku. W jednym z numerw Misterium Christi

z 1930 r. zamieszczony zostaþ list pewnego, wiejskiego kapþana, w ktrym pisaþ on m.in.: á

KoĻcioþy nasze sĢ ciemne przewaŇnie, bractwo przychodzi rozochocone. CŇ ma robię lud,

gdy ksiĢdz z organistĢ przekrzykujĢ siħ na przemian po þacinie. KaŇemy mu siħ modlię.

ýatwo to powiedzieę. Za dþugi czas trwania tych Ļpieww: przeczyta caþĢ ksiĢŇkħ (jeŇeli

widno w koĻciele, a wierny ma wiħcej ducha BoŇego). MþodzieŇ zaĻ bije siħ i szopy stroi.Ñ

Ruch liturgiczny staraþ siħ wþoŇyę w rħce wiernych mszalik z tþumaczeniem tekstw Mszy Ļw.

Oprcz wskazanych wyŇej niedogodnoĻci zwiĢzanych z niedoborem Ļwiatþa w koĻcioþach,

trudnoĻci w korzystaniu z niego polegaþy z reguþy na niskim poziomie wyksztaþcenia lub

oczytania szerokich warstw wiernych. W wiħkszoĻci wypadkw posþugiwano siħ zwykþymi

ksiĢŇeczkami do naboŇeıstwa, w ktrych brak byþo dwujħzycznego tekstu þaciısko-

polskiego. KsiĢŇeczki te zawieraþy za to doĻę uproszczony opis przebiegu Mszy Ļw. lub

"Nie ma Ňadnej sprzecznoĻci miedzy jednym a

drugim wydaniem Mszaþu Rzymskiego. W dziejach

Liturgii wystħpujĢ rozwj i postħp, ale nie ma Ňadnego

zerwania. To, co dla poprzednich pokoleı byþo

Ļwiħte, rwnieŇ dla nas pozostaje Ļwiħte i wielkie i nie

moŇe byę nagle caþkowicie zakazane lub, tym

bardziej, uznane za szkodliwe. Wszystkim wyjdzie na

dobre zachowanie bogactw, ktre wzrastaþy w wierze

i modlitwie KoĻcioþa i przyznanie im naleŇytego

miejsca."

Benedykt XVI

I. Wstħp - krtka prezentacja

II. Przemwienie do czþonkw LMS

III. Homilia z Mszy Ļw. w katedrze Westminster

IV. Konferencja prasowa

V. Podsumowanie i owoce wizyty

1 z 3

2008-11-05 20:09

Nowy Ruch Liturgiczny: Jak odnowiona liturgia wzbogaciþa liturgiħ tra... http://nowyruchliturgiczny.blogspot.com/2008/11/jak-odnowiona-liturg...

wyþĢcznie alegoryczne opisy odnoszĢce siħ do symboliki czynnoĻci podejmowanych przez

kapþana, ktre miaþy uþatwiaę wiernym poboŇne rozmyĻlanie.

Jednym z pomysþw przybliŇenia wiernym przebiegu i modlitw Mszy Ļw. byþy tzw. Msze

recytowane. Polegaþy one na tym, Ňe kapþan odprawiaþ Mszħ Ļw., zaĻ wĻrd wiernych

wybieraþo siħ tzw. przewodniczĢcego, ktry czytaþ rwnoczeĻnie z odpowiednimi

czynnoĻciami kapþana przy oþtarzu stosowne modlitwy i komentarze odnoszĢce siħ do

wszystkich czynnoĻci celebransa. Lud odpowiadaþ wwczas gþoĻno przewodniczĢcemu

uprzednio przygotowany tekst. Z reguþy byþo to recytowanie doĻę dowolnie

przetþumaczonego na jħzyk narodowy tekstu Mszy Ļw. Stanowiþo to jednak swego rodzaju

zaspokojenie potrzeby aktywnego uczestnictwa szczeglnie wraŇliwych wiernych, w

konkretnych wsplnotach i nie przyjħþo siħ w szerzej w caþym KoĻciele w Polsce.

Ks. Wacþaw Schenk w broszurze "Udziaþ ludu w Ofierze Mszy Ļw." (Lublin 1960) pisze:

áMszaþ rzymski, tþumaczony na jħzyki narodowe, znajdywaþ coraz szersze zastosowanie. Z

poczĢtku posiadacze mszaþu modlili siħ z niego indywidualnie. Nie trwaþo to jednak dþugo i

powstaþa wsplna recytacja tekstw mszalnych (missa dialogata, msza recytowana), w

czasie przez kapþana czytanej Mszy Ļw. NieznajomoĻę hierarchicznej struktury Mszy Ļw.

doprowadziþa jednak z czasem do niesþusznego i na dalszĢ metħ nuŇĢcego odmawiania

wszystkich modlitw przez wszystkich uczestnikw. Dopiero, gdy sobie uĻwiadomiono, Ňe

wþaĻciwĢ formĢ Mszy Ļw. jest suma, w ktrej wystħpuje kapþan, lektor, chr Ļpiewakw i lud,

poznano, Ňe naleŇy zachowaę podziaþ na rŇne czynniki biorĢce udziaþ w liturgii i kaŇdemu z

nich przeznaczyę tylko jemy przypadajĢce teksty. Poza tym, zwþaszcza w duszpasterstwie

parafialnym uwzglħdniajĢcym zrŇnicowanie obecnych na Mszy, wprowadzono tzw. Mszħ

recytowano-ĻpiewanĢ, w ktrej þĢczono wsplne modlitwy z wsplnym Ļpiewem pieĻni

dobranych do poszczeglnych czħĻci Mszy Ļw.Ñ

Msza recytowano-Ļpiewana byþa jednym z gþwnych elementw promowania liturgii przez

polski ruch liturgiczny. Bardzo aktywnie w jej upowszechnianie wþĢczyþa siħ redakcja

najbardziej poczytnego polskiego pisma liturgicznego Misterium Christi (1929-1939),

wydajĢc zeszyty tzw. áSþuŇby BoŇejÑ.

W jednym z numerw tego pisma jest peþen zachwytu opis Mszy Ļw. sporzĢdzony przez

pewnego kapþana. Msza byþa odprawiona w roku 1931 w liczĢcej ok. 1900 mieszkaıcw

miejscowoĻci Rybarzowice. KsiĢdz w opisuje jak do miejscowego koĻcioþa gromadnie

napþywajĢ ludzie, z ktrych prawie kaŇdy ma w rħku ksiĢŇeczkħ do naboŇeıstwa lub Ļpiewnik

ks. Siedleckiego oraz áSþuŇbħ BoŇĢÑ. Pisze on:

Tþumacz

Rozszerzenia Powered by Google

Wpisz poszukiwane sþowo naciĻnij enter

Archiwum

Ɨ 2008 (103)

Ɨ listopad 2008 (6)

Jak odnowiona liturgia wzbogaciþa liturgiħ

tradycy...

Abp Burke o reformie liturgii

Msza Ļw. w Warszawie

Msza Ļw. w Koszalinie

Nowe wydanie starego Brewiarza

Liturgia pomiħdzy tradycjĢ a innowacjĢ (cz. 1)

Ɩ paŅdziernik 2008 (46)

Ɩ wrzesieı 2008 (46)

Ɩ sierpieı 2008 (2)

Ɩ lipiec 2008 (1)

Ɩ maj 2008 (2)

Ɩ 2007 (4)

OdnoĻniki

Bractwo Kapþaıskie ĺw. Piotra

Forum KrzyŇ

Instytut Dobrego Pasterza

Komisja Papieska Ecclesia Dei

Liturgia - portal Natanaela

Manuale Sacrarum Ceremoniarum

Msza.net

Portal ĺwiħty KrzyŇ

Tradycyjne parafie personalne

áWychodzi ksiĢdz ze MszĢ Ļw., ĻpiewanĢ o godz. 8mej. SĢdziþem, Ňe nie bħdzie wsplnej

recytacji modlitw mszalnych, bo organista przy grze organowej zaczĢþ pieĻı, ktrĢ wszyscy

na koĻciele chwycili i jednym gþosem ciĢgnħli dalej powaŇnie i donoĻnie. Lecz po jednej

zwrotne ucichþy nagle organy i Ļpiew. Organista zaczyna gþoĻno: W imiħ Ojca i Syna...

Wnijdħ do oþtarza BoŇego... Spowiadam siħ Bogu... a wszyscy jednogþoĻnie, rwno,

umiarowo, dalej mwiĢ. SpowiedŅ powszechna wedþug mszaþu po polsku, prawie wszyscy

umiejĢ na pamiħę. Introit Î jakby przedtem prby czytania robili Î znw caþy koĻciþ

umiarowo odrecytowaþ. Celebrans jeszcze nie skoıczyþ drugiego powtrzenia introitu.

Jeszcze byþ czas do Kyrie. Celebrans idzie do Ļrodka oþtarza Î cisza na koĻciele Î zaczyna,

jak zwykle odmawiaę Kyrie; zdziwiþ siħ, gdy mu caþy koĻciþ wraz z ministrantami,

odpowiedziaþ chralnie Kyrie elejson i tak naprzemian Chryste wzglħdnie Kyrie.

Po intonacji przez celebransa Gloria in excelsis ciĢgnħli dalej po polsku, recytujĢc caþy hymn

anielski, ktry tak ĻcisþĢ i dogmatycznĢ odznacza siħ treĻciĢ. Î MoŇe to contra rubricas, ale

takĢ drogĢ dochodzi siħ do uprzystħpnienia ludowi tekstw mszalnych. Î Na Dominus

vobiscum Î wszyscy unisono Et cum spiritu tuo zaĻpiewali. Kolektħ, lekcjħ i ewangeliħ kaŇdy

sobie po cichu odczytywaþ podczas gdy kapþan Ļpiewaþ je ze mszaþu po þacinie. Po

skoıczonej lekcji przez celebransa, organista zaczyna recytacjħ graduaþu i Alleluja. Perykopħ

ewangelicznĢ odczytaþ gþoĻno i uroczyĻcie jeszcze raz sam celebrans po odĻpiewaniu

þaciıskiego tekstu ze mszaþu. Osobliwy nastrj i skupienie towarzyszyþy sþowom Ļwiħtym,

gdy je od oþtarza w mowie ojczystej sþyszano.

Credo znowu jak Goria. PowaŇnie i ze skupieniem wypowiadano sþowa symbolu nicejsko-

konstantynopolitaıskiego, a zdania pojedyncze oddzielano od siebie, jakby myĻl gþħboka

przykuwaþa uwagħ modlĢcego siħ zebrania. Na Dominus vobiscum znowu Ļpiewana

odpowiedŅ, a po Oremus recytacja wiersza psalmowego na Ofertorium. Modlitwy przy

ofiarowaniu hostii i wina z pamiħci odmawiano, bo przy coniedzielnym recytowaniu starsi i

mþodzieŇ dobrze je zapamiħtali. To samo przy Lavabo. Tu, dopiero dalszy ciĢg Ļpiewu:

druga zwrotka pieĻni zaczħtej na poczĢtku Mszy Ļw., aŇ do prefacji. Odpowiedzi przed

prefacjĢ wszyscy razem Ļpiewali. Sanctus po polsku i parħ skrconych modlitw z Kanonu

odmwiono znw wsplnie, przed Podniesieniem zaĻpiewano pieĻı eucharystycznĢ, co teŇ

byþo po Podniesieniu. Ale zanim zaczĢþ celebrans Ļpiew Pater noster odrecytowano dwie

modlitwy, by przed Pater noster zaĻpiewaę odpowiedŅ Amen a na koıcu Sed libera nos i po

Pax Domini, Et cum spiritu tuo. Odmawiano chralnie wszystkie modlitwy przed KomuniĢ

Ļw., do ktrej przystĢpiþo 600 osb, podczas tej wþaĻnie Mszy Ļw. aŇ drugi kapþan musiaþ

pomagaę w rozdawaniu Komunii Ļw. Tak zrozumieli Rybarzowianie czynny udziaþ we Mszy

Ļw. Sam organista zszedþ z chru, by przyjĢę Komuniħ Ļw. nic to nie przeszkadzaþo w

Ļpiewaniu lub grze organowej. Wszyscy komunikowali tylko w czasie Mszy Ļw., a nie przed

lub po niej.

Zanim kapþan nakryþ kielich i odmwiþ cicho Communio, tymczasem odĻpiewano jednĢ

zwrotkħ pieĻni, a potem na wezwanie celebransa Ļpiewano odpowiedŅ.

Skoıczyþa siħ Msza Ļw. Ļpiewana, ktra wraz z 20-to minutowym rozdawaniem Komunii i

czytaniem perykopy ewangelicznej, trwaþa godzinħ tylko.Ñ

Polecane strony

2 z 3

2008-11-05 20:09

Nowy Ruch Liturgiczny: Jak odnowiona liturgia wzbogaciþa liturgiħ tra... http://nowyruchliturgiczny.blogspot.com/2008/11/jak-odnowiona-liturg...

Widzimy zatem, Ňe uczestnictwo wiernych w Mszy Ļw. do czasu zastĢpienia liturgii

tradycyjnej liturgiĢ zreformowanĢ, ksztaþtowaþo siħ rozmaicie. Wraz z wprowadzeniem Mszy

Ļw. wyþĢcznie w jħzyku narodowym wszystkie te problemy automatycznie staþy siħ

bezprzedmiotowe. Aspekt czynnego uczestnictwa wiernych zostaþ niejako przesuniħty, z

obszaru pobocznego w samej liturgii jako takiej, na jej pierwszy plan. Bez udziaþu ludu,

odgrywajĢcego aktywnie swojĢ rolħ w odnowionej liturgii, staje siħ ona w zasadzie niepeþna.

Dominacja w koĻcioþach zreformowanej liturgii musiaþa w naturalny sposb wpþynĢę na

uksztaþtowanie postaw i oczekiwaı wiernych. Gdy wiħc po latach tradycyjna Msza Ļw. z

powrotem zaczħþa goĻcię w koĻcioþach, uczestniczĢce w niej osoby niosþy na sobie Î

Ļwiadomie lub nieĻwiadomie, czy tego chciaþy czy nie Î piħtno liturgii narodowej. W tym

znaczeniu moŇemy powiedzieę, Ňe w tradycyjnej liturgii dokonaþa siħ jakaĻ naturalna zmiana,

nastĢpiþ pewien rozwj wraz z wniesieniem do niej doĻwiadczeı przez nowe pokolenie

wiernych. MoŇna zaryzykowaę nawet stwierdzenie, Ňe w tym sensie liturgia odnowiona

przyczyniþa siħ do wzbogacenia liturgii tradycyjnej. Po pierwsze, wierni, ktrzy zostali

wychowani tylko na nowej Mszy, doskonale znajĢ tþumaczenie tych samych czħĻci staþych

Mszy Ļw. tradycyjnej. Dotyczy to zwþaszcza Gloria, Credo, Sanctus, Agnus Dei. Po drugie,

w naturalny sposb czujĢ oni potrzebħ Ļpiewania tych czħĻci w jħzyku þaciıskim, gdyŇ

Ļpiewali je w jħzyku narodowym. Po trzecie, zainteresowanie tradycyjnĢ MszĢ Ļw. wymusza

zainteresowanie liturgiĢ jako takĢ, prowadzi do pogþħbienia wiedzy, szukania i analizowania

rŇnic i podobieıstw. Po czwarte wreszcie, zmusza do dokonywania tþumaczeı þaciıskich

sþw, gdyŇ zreformowana liturgia rozbudziþa w wiħkszoĻci osb potrzebħ poznania ich

znaczenia w jħzyku narodowym.

Znikomej iloĻci osb przyszþoby dzisiaj do gþowy odmawianie w czasie Mszy Ļw. w

nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego rŇaıca, a juŇ zupeþnie nikomu recytowanie gþoĻno

innych modlitw przez wszystkich zgromadzonych. Uczestnicy tradycyjnej liturgii odczuwajĢ

za to bardzo wyraŅnĢ potrzebħ aktywnego uczestnictwa, wyraŇajĢcego siħ m.in. w

wypowiadaniu na gþos po þacinie wszystkich modlitw, zgodnie z przepisami liturgicznymi.

Daþo siħ to odczuę zwþaszcza w zwiĢzku z jednoznacznym wyjaĻnieniem przez Komisjħ

Ecclesia Dei, Ňe nie naleŇy stosowaę átrzecigo ConfiteoruÑ. Wiele osb z Ňalem przyjħþo tħ

informacjħ, gdyŇ wyeliminowano jednĢ z modlitw, ktrĢ chħtnie i powszechnie recytowano.

CiħŇko jest zatem dzisiaj znaleŅę takĢ Mszħ Ļw. átrydenckĢÑ, ktra w naturalny sposb nie

dosiħgaþaby tego ideaþu, o ktrym marzyli przedsoborowi liturgiĻci. Caþy koĻciþ bowiem

zwyczajnie bierze udziaþ w Ļpiewie gregoriaıskim staþych czħĻci þaciıskich takich jak Kyrie,

Gloria, Credo, Sanctus, Agnis Dei, i Ļwiadomie odpowiada kapþanowi na caþe gardþo.

W znaczeniu opisanym wyŇej nie ulega wĢtpliwoĻci, Ňe osoby, ktre inicjujĢ dzisiaj powrt

Mszy Ļw. tradycyjnej zawdziħczajĢ szereg dobrych nawykw dþugiemu udziaþowi w

zreformowanej Mszy Ļw. Przyzwyczajenia te w realny sposb oddziaþujĢ na jakoĻę,

odradzajĢcej siħ, tradycyjnej liturgii. Dodatkowo fakt ten wzmacnia okolicznoĻę, Ňe liturgia

tradycyjna wraca do koĻcioþw gþwnie dziħki ludziom Ļwieckim, ktrzy o niĢ proszĢ.

Summorum Pontificum Benedykta XVI zezwala kaŇdemu kapþanowi na uŇywanie Mszaþu Ļw.

Piusa V, gdy odprawia Mszħ bez ludu, zaĻ z ludem w zasadzie tylko, gdy wierni zwrcĢ siħ z

tym do niego. W przyznaniu takiej roli Ļwieckim wyraŇa siħ zadziwiajĢca zbieŇnoĻę apeli

przedstawicieli ruchu liturgicznego o wiħksze zaangaŇowanie wiernych w Ňycie liturgiczne

KoĻcioþa oraz otwarcie siħ na nich KoĻcioþa na Soborze Watykaıskim II. Po pewnej burzy,

wywoþanej posoborowym zamieszaniem, liturgia tradycyjna ma szansħ z powrotem

zadomowię siħ w koĻcioþach oczyszczona i odnowiona, stanowiĢca jasno i wyraŅnie Î jak

nigdy dotĢd Î prawdziwy skarb caþego KoĻcioþa.

kontakt: nrl [at] krzyz.org

Autor: Witold Dziedzic

Strona gþwna

Starszy post

3 z 3

2008-11-05 20:09

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: