Wznosi się we wschodniej części miasta i stanowi granice między dzielnicą mieszkalną Nowej Huty a obiektami przemysłowymi kombinatu metalurgicznego. Znajduje się na najwyższym w tej okolicy wzniesieniu (225 m n.p.m.), ok. 2 km od wysokiej skarpy wiślanej i drugiej skarpy nad Dłubnią, która w pobliżu ma swe ujście do Wisły. Wysokość kopca wynosi 14 m. Przypuszczalnie ten ziemny monument pochodzi z VII lub VIII w.
Z kopcem tym związana jest legenda o królowej Wandzie, co nie chciała Niemca. Została ona zapisana po raz pierwszy w XIII w. przez Wincentego Kadłubka, powszechnie natomiast znana jest z wersji, przedstawionej w XV w. przez Jana Długosza. Wanda miała być córką domniemanego założyciela Krakowa, księcia wiślan – Krakusa (Kraka) i jego następczynią na tronie krakowskim. Jak podaje tradycja, właśnie w pobliżu miejsca, gdzie wznosi się kopiec, w nurtach wiślanych wyłowiono zwłoki księżniczki Wandy, która odrzuciwszy rękę niemieckiego księcia Rytygiera, rzuciła się do rzeki, nie chcąc narażać pobratymców na najazd niemiecki. Na część bohaterskiej swej władczyni lud usypał stojącą do dziś mogiłę.
Współcześni nam badacze przypisują powstanie kopca innym, niż legenda, przyczynom: obronnym, obrzędowym a nawet astronomicznym (Odkryto, że wraz z innymi kopcami stanowi gigantyczny kalendarz astronomiczny. Dla patrzącego z Kopca Kraka słońce wschodzi dokładnie nad Kopcem Wandy w wigilię celtyckiego święta słońca 1.V. Z kolei ze szczytu Sikornika widać słońce wstające nad Kopcem Kraka 1.XI w największe święto Celtów, ich Nowy Rok.)
Najstarsza historyczna wzmianka dotycząca wyglądu kopca pochodzi dopiero z 1584 r. z "Herbów rycerstwa polskiego". Dawniej na szczycie wzgórza stała kamienna figurka Wandy, a na cokole wyryto po łacinie opis jej czynu. Zarówno figurka, jak i cokół uległy z czasem całkowitemu zniszczeniu. W 1860 r. Austryjacy otoczyli kopiec szańcem i stanowił on część fortyfikacji twierdzy Kraków. W latach 1888-1890 szaniec zamieniono na ceglano-kamienny fort. W 1890 r. Kornel Kozerski, obywatel Królestwa Polskiego, własnym kosztem kazał odnowić kopiec. 13.XI. a na jego szczycie ustawiono pomnik z czerwonego marmuru wg projektu Jana Matejki, przedstawiający zwróconego ku zachodowi orła ze złożonymi skrzydłami. Na podstawie wyryty został napis "Wanda" i miecz skrzyżowany z kądzielą. Fort wokół kopca rozebrano dopiero w latach 1968-1970.
Prace badawcze w latach 1918-1963-1965 potwierdziły przypuszczenie, że teren wokół kopca był zamieszkiwany już 2 tyś. lat p.n.e. Przypuszcza się, że Kopiec Wandy i Krakusa są największymi tego rodzaju usypiskami prehistorycznymi w Polsce.
Ze szczytu Kopca roztacza się ku wschodowi panorama kombinatu, ku zachodowi – Nowej Huty; dalej widoczny jest Kopiec Krakusa, a ku południowi – poza Doliną Wisły – Pogórze Wielickie.
Dojazd:Tramwaje: 15, 20, 21
Nie siedź w domu – idź na wycieczkę!
2
zietek60