AKADEMIA  WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I SPORTU

IM.  JĘDRZEJA ŚNIADECKIEGO

W GDAŃSKU

KATEDRA TEORII I METODYKI SPORTÓW

INDYWIDUALNYCH

ZAKŁAD TEORII I METODYKI LEKKIEJ ATLETYKI

TOMASZ  KUBASIK

PRÓBA OCENY POZIOMU DYNAMIKI BUDOWY MORFOLOGICZNEJ ORAZ ZDOLNOŚCI MOTORYCZNEJ STUDENTÓW KIERUNKU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO AKADEMII BYDGOSKIEJ IM. K. WIELKIEGO W BYDGOSZCZY W ROKU AKADEMICKIM

2001/2002 I 2002/2003

                                                                                                                             PRACA MAGISTERSKA

                                                                                                        NAPISANA POD KIERUNKIEM             

                                                                                                                              DR MIROSŁAWA PIĄTKA                                                

GDAŃSK  2004

SPIS  TREŚCI

WSTĘP                                                                                                                                   str.3             

ROZDZIAŁ  I.              Literatura przedmiotu                                                                           str.4

ROZDZIAŁ  II.              Materiał i metoda badań                                                            str.6

                            2.1. Materiał  badań

2.2. Metoda  badań                                                                                                      str.6

ROZDZIAŁ  III.  Analiza materiału                                              

                            3.1. Charakterystyka budowy morfologicznej                                           str.11 

- wysokość ciała

- masa ciała

- wskaźnik Rohrera

- obwód przedramienia

- obwód ramienia

- obwód podudzia

- obwód uda

- rozmach klatki piersiowej

- typologia budowy ciała wg Kretschmera

                            3.2. Charakterystyka poziomu zdolności motorycznej

                                          - zwinność

                                          - moc

                                          - siła

                                          - wytrzymałość                                                                          

ROZDZIAŁ  IV.   Wnioski                                                                          

ROZDZIAŁ  VI.  Streszczenie                                                                             

                                                                                                                                                                 BIBLIOGRAFIA                                                                                                 

WSTĘP

Istotnym czynnikiem wpływającym na wartość biologiczną młodzieży akademickiej jest jej stan rozwoju fizycznego oraz poziom zdolności motorycznej. Młodzież akademicka w okresie studiów narażona jest na duży wysiłek umysłowy, co może spowodować ujemne zmiany przystosowawcze, szkodliwe dla prawidłowego rozwoju biologicznego.

Tym ujemnym procesom należy się przeciwstawiać wykorzystując wszechstronne środki oddziaływania. Jednym z podstawowych czynników wpływających na poziom wartości biologicznej jest kultura fizyczna pojmowana jako wychowanie fizyczne, sport, turystyka i rekreacja, której celem jest rozwijanie i podnoszenie sprawności fizycznej dzieci i młodzieży. R. Trześniowski /37/. Sprawność fizyczna jest to aktualna możliwość wykonywania działań motorycznych stanowiących o zawodności życiowej człowieka J. Raczek    /31/.

Przedstawiony problem uświadamia nam celowość, systematycznych obserwacji młodzieży akademickiej. Osobnicy w pełni sprawni fizycznie i umysłowo mają większą szansę odnieść w przyszłości sukcesy życiowe i zawodowe.

Celem pracy jest przedstawienie poziomu dynamiki budowy morfologicznej oraz zdolności motorycznej studentów kierunku wychowania fizycznego w Akademii Bydgoskiej im. K. Wielkiego w Bydgoszczy w roku akademickim 2001/2002 i 2002/2003.

ROZDZIAŁ  I

LITERATURA  PRZEDMIOTU

Badania dotyczące budowy somatycznej i zdolności motorycznej mają wśród nauk o wychowaniu fizycznym, sporcie, turystyce oraz rekreacji i rehabilitacji ruchowej bardzo bogatą historię. Poszukiwania te miały istotne znaczenie w tworzeniu naukowych podstaw kultury fizycznej.

Problematyka budowy morfologicznej oraz zdolności motorycznej była przedstawiana w polskim piśmiennictwie w okresie międzywojennym. Na uwagę zasługują badania młodzieży lwowskich szkół akademickich prowadzone przez F. Wokroja /40/, oraz przez K. Stojanowskiego /33/ w Laboratorium Antropometrii Stosowanej w Studium Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Poznańskiego, a dotyczące sprawności fizycznej młodzieży reprezentującej różne typy rasowe.

Szczególne nasilenie badań w zakresie interesującego zagadnienia daje się zaobserwować po II wojnie światowej. Badania prowadzone są głównie w uczelniach wychowania fizycznego, w Instytucie Kultury Fizycznej, a także przez pracowników Studium Wychowania Fizycznego i Sportu.               Na uwagę zasługują tu prace H. Milicerowej /18/, która badała zmienność różnych cech morfologicznych pod wpływem uprawiania ćwiczeń fizycznych.              

Na podkreślenie zasługują również prace Zb. Drozdowskiego /7/, dotyczące kandydatów na studia W.S.W.F w Poznaniu w latach 1952-1958. Badania o podobnej tematyce prowadzili M. Demel /6/ i W. Sikora /6/. S. Pilicz /28/ zapoczątkował badania nad rozwojem i sprawnością fizyczną młodzieży akademickiej Politechniki Warszawskiej. Wyniki badań testowych dawały pełny obraz rozwoju fizycznego oraz zdolności motorycznej studentów, informowały również o postępach lub ich braku w zakresie poziomu motoryczności. Badania o podobnej tematyce prowadzili T. Szubra /34/, B. Kobielski /13/ i W. Konior /13/. Na podkreślenie zasługują prace w Politechnice Poznańskiej S. Kosztaszuka /14,15/ i A. Silskiego /32/ oraz wieloletnie badania M. Gordona /11,12/ w Politechnice Częstochowskiej.

Obserwacje dotyczące rozwoju fizycznego i zdolności motorycznej prowadzone były przez pracowników Studium Wychowania Fizycznego Wyższej Szkoły Inżynierskiej, Akademii Techniczno – Rolniczej oraz Akademii imieniem K. Wielkiego w Bydgoszczy: B. Mroczyński /19,20,21,22,/, A. Niklas /23,24,25/, Z. Łaba /17/ oraz T. Szymański /36/.

Systematyczne prowadzenie badań nad wartością biologiczną młodzieży akademickiej jest konieczne ze względu na fakt że w dobie rewolucji naukowo – technicznej zostaje ograniczona potrzeba naturalnego ruchu. Pojawiają się głosy stwierdzające szkodliwość tego zjawiska dla zdrowia. Wąska specjalizacja w pracy zawodowej człowieka prowadzi do jednostronnych obciążeń niektórych części ciała, co może doprowadzić do ujemnych zmian morfo – funkcjonalnych w organizmie. Tym ujemnym procesom należy się przeciwstawić wykorzystując wszechstronne środki oddziaływania w kulturze fizycznej.

ROZDZIAŁ  II

                                          MATERIAŁ I METODY BADAŃ

2.1. MATERIAŁ BADAŃ

Materiał poddany analizie i przedstawiony w niniejszej pracy dotyczy młodzieży studiującej na kierunku wychowania fizycznego w Akademii Bydgoskiej im. K. Wielkiego. Przeciętny wiek badanej populacji wynosił 21,12 przy indywidualnych wahaniach od 19 do 24 lat. Poddani badaniom studenci kierunku wychowania fizycznego reprezentowali zespół o prawidłowym stanie zdrowia.

2.2. METODY BADAŃ

Pomiary budowy morfologicznej oraz poziomu zdolności motorycznej dokonano w dwóch seriach badań w odstępie jednego roku, na sali gimnastycznej. Pierwszą serię przeprowadzono w roku akademickim 2001/2002, a drugą serię w roku akademickim 2002/2003. Dla określenia budowy somatycznej wykorzystano następujące pomiary antropometryczne:

-         wysokość ciała

-         masa ciała

-         obwód ramienia

-         obwód przedramienia

-         obwód uda

-         obwód podudzia

-         rozmach klatki piersiowej

Pomiary antropometryczne przeprowadzone zostały według wskazówek podanych przez M. Godyckiego /10/.

Na podstawie wysokości i masy ciała obliczono dla każdego studenta wskaźnik Rohrera według wzoru                                         

WR = × 100

Dokonano klasyfikacji typy budowy ciała poszczególnych studentów według systemu podanego przez E. Kretschmera /16/, przy zastosowaniu klucza E. Curtiusa /5/:

a)      typ leptosomatyczny – wąska i wydłużona twarz, mały ciężar ciała, długie kończyny, wydłużona szyja, płaska i wąska klatka piersiowa, wąskie barki i miednica, kończyny smukłe i słabo umięśnione;

b)      typ atletyczny – silna budowa, dobrze rozwinięte mięśnie, średnio szeroka twarz, silna szyja, szeroka klatka piersiowa, szerokie barki, wąskie biodro;

c)      typ pikniczny -  drobny szkielet, słabo rozwinięte mięśnie, znaczne tendencje do tycia, twarz szeroka, szyja krótka, szeroka klatka piersiowa, barki i miednica, kończyny krótkie.

Poziom zdolności motorycznej ogólnej określono testem

dla młodzieży akademickiej , opracowanym przez  S. Pilicza /29/.

1. bieg po kopercie – zwinność                                                                                    

2. skok w dal z miejsca – moc                                                                                    

3. rzut piłką lekarską 3kg – siła                                                                      

4. przysiady z wyrzutem nóg w tył – wytrzymałość

OPIS PRÓB ZDOLNOŚCI MOTORYCZNEJ

PRÓBA ZWINNOŚCI

Do zbadania zwinności brano pod uwagę pomiar czasu biegu po kopercie, którą tworzył prostokąt o wymiarach 5x3 metry. W narożnikach i w miejscu przecięcia się przekątnych prostokąta ustawiono chorągiewki. Badany stawał obok chorągiewki przed linią „START” i na sygnał dany gwizdkiem rozpoczynał bieg po wyznaczonym torze. Próba polegała na przebiegnięciu koperty trzykrotnie w jak najkrótszym czasie. Po minięciu linii „META” zatrzymano czas, który stanowił wynik próby.

...